Medyada Kadın Cinayetleri Gerçeği ve Kadın Odaklı Habercilik
AKP’nin kadın düşmanı politikaları günden güne artarak devam ederken, biz kadınlar bir yandan da, medyanın yaygın bir şekilde habercilik etiğini hiçe sayması ve feminist bir habercilik anlayışı geliştirmemesi yüzünden, erkek şiddetiyle her gün defalarca hakarete, şiddete, tecavüze uğruyor, öldürülüyor, katlediliyoruz.
Kadın Cinayetleri Politiktir
Başta, kadın cinayetleri haberlerinde yer alan “aşk cinayeti”, “kıskançlık cinayeti” ve “cinnet” türünden ifadeler, erkek bakış açısının medyadaki yüzü olmakta ve ayrıca erkek şiddetini psikolojik bir boyuta indirgeyerek, kadın cinayetlerinin politik olduğu gerçeğini gizlemektedir.
Öte yandan, haberlerde kullanılan imge ve görseller, şiddet haberlerinin tüm detaylarıyla verilmesi, başta AKP olmak üzere, devlet eliyle an be an üretilen eril tahakküm ve erkek egemenliğin, toplumun gözünde meşru kılınmasına, içselleştirilmesine ve biz kadınları her gün öldüren kadın düşmanlığının ve ataerkinin yeniden üretilmesine hizmet etmektedir.
Türkiye’de erkek şiddeti yüzünden, günde altı kadının öldürüldüğü oluyor.
Medyada kadın cinayetlerinin, ‘aşk cinayeti’, ‘aldatma’, ‘kıskançlık’, ‘cinnet’, ‘cilveli konuştun cinayeti’, ‘töre kurbanı’ ifadeleriyle/başlıklarıyla ele alınması ve “kadın” değil; “aile” odaklı habercilik anlayışının öne çıkarılması –ki bu mevcut iktidarın da en güncel politikalarından biridir- , aslında, kadınların yaşam hakkına en büyük saldırıdır ve unutmayalım ki kadınlar en çok kendi kararlarını verirken, boşanmak isterken, en yakınındaki erkekler, sevgilileri, kocaları, yakınları tarafından öldürülmektedir.
Bunların yanı sıra, medyada, kadına yönelik şiddet ve kadın cinayetleriyle ilgili haber metinlerinde üretilen ‘mağdur kadın’, ‘kurban kadın’, ‘talihsiz kadın’ türünden imgeler, cinsiyetçi bir söyleme işaret etmektedir ve kadının doğal bir kabulle, erkek karşısında zayıf olarak konumlandırılmasına, erkeğin toplumsal yaşamda iktidarını kurmasına ve pekiştirmesine hizmet etmektedir. Üretilen, cinsiyetler arası eşitsizlik söylemidir ve erkek şiddetine, olayın toplumsal boyutuna hiçbir referans vermeyen son derece sorunlu söylemlerdir.
Buna benzer bir örnek olarak, platform olarak ‘çocuk gelin’ ifadesinin kabul edilemez olduğunu her yerde haykırıyoruz, çocuktan gelin olmaz diyoruz. Bu ifade, basit, ama önemli bir gerçeğe işaret ediyor: toplumun gözünde, çocuktan gelin olabileceği gibi korkunç bir algı yaratarak, çocuk istismarlığını meşrulaştırmaktadır.
Bu örnekler maalesef ki çoğaltılabilir, fakat, kadına yönelik şiddeti meşrulaştıran ve erkek egemen söylemin yeniden üretildiği bir habercilik anlayışı, bizleri son derece tedirgin etmektedir. Erkek şiddetinin medyada temsili konusunda, medya, AKP döneminde daha da artmış olan kadın cinayetlerinin failinin, başta, ataerkil iktidar ilişkilerinin olduğunu kabul etmekle yükümlüdür.
Kadınların Yaşam Hakkı İçin, Kadın Odaklı Habercilik Anlayışı Zorunludur
Tüm basın ve yayın kuruluşlarına sesleniyoruz:
Tüm medya kuruluşlarının, kadın çalışanlarının istihdamını arttırması ve çalışanlarına kadın odaklı habercilik eğitimini zorunlu hale getirmesi gerekmektedir ve ayrıca haber metninde, şiddet durumunda kadınların başvurabileceği/yardım alabileceği kişi, kurum ve kuruluşların adı/listesi, telefon numaraları verilmeli, ilgili kanun ve yönetmelikler mutlaka hatırlatılmalıdır.
Bu konuda, Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu olarak hazırlamış olduğumuz, 6284 sayılı Koruma Kanunu’nun ilgili haberlerde belirtilmesi, kadınlar açısından hayati bir önem taşımaktadır: http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/koruma-kanunu/472/6284-koruma-kanunu
Şiddet haberlerinde kullanılan ifadeler açısından, haberlerin kaynağı da son derece önemlidir. Haber yazım sürecinde, uzman ve kadın kuruluşlarının ifadelerini dikkate almak, erkek egemen normların yeniden üretilmemesi ve erkek şiddeti ve eril tahakkümün toplum gözünde meşrulaştırılmaması açısından son derece önemlidir. Ve yüzlerce kadın örgütünün yıllardır ısrarla dile getirdiği gibi, kadının beyanının esas olduğu ilkesi unutulmamalıdır.
Kadın Odaklı Habercilik Açısından Yasanın Önemi
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu olarak, kadın cinayetlerinin ve kadına yönelik şiddetin yazılı hukukta bir an önce yerini bulması ve caydırıcı düzenlemenin sonuçlanması için 13 Mayıs’ta öldürülen kadın kardeşlerimizin aileleriyle birlikte meclisteydik. Meclise sunduğumuz yasanın kabul edilmesi durumunda şu an Türkiye’nin en önemli gündemlerinden biri olan kadın cinayetlerinde ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yasalaşacak ve TCK’de kasten öldürme suçunun nitelikli hallerini düzenleyen maddeye ‘kadın saikiyle’ ifadesi eklenmiş olacak.
Geçtiğimiz günlerde, içinde kadının adının bile geçmediği ve kadın katillerine indirim verilmesinin önünü açan yeni yargı Cumharbaşkanlığı tarafından onaylandı. Fakat, Platform olarak, meclise sunduğumuz kadınların yaşam hakkı konusunda hayati bir önem taşıyan TCK Ek Madde önerisinin bir an önce yasalaşması için mücadele etmeye devam edeceğiz. Takip ettiğimiz, müdahil olduğumuz tüm davaların, sunduğumuz ek madde önerisinin, 6284 sayılı Koruma Kanunu’nun etkin bir şekilde uygulanmasının takipçisiyiz.
Ve umuyoruz ki ek madde önerimiz kabul edildiği taktirde, en büyük kazanımlarımızdan biri olacak olan ‘kadın saikiyle’ ifadesi gerçeğine medya da sessiz kalamayacak ve böylece kadına yönelik şiddet ve kadın cinayetlerinde, haber dili açısından önemli bir gelişme kat edilmek durumunda kalınacaktır.
Kadın Cinayetlerinde Habercilik Anlayışı - Öneriler
Kadın cinayetleri/kadına yönelik şiddet ile ilgili yaptığımız haberlerle, kadın odaklı habercilik anlayışına bir nebze katkı sağlayabilirsek, bizim açımızdan son derece sevindirici bir gelişme olacaktır:
- http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/haber/1223/eskisehirde-bir-kadin-sokak-ortasinda-olduruldu
- http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/haber/1249/halkalida-pompali-tufek-ile-kadin-cinayeti
- http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/haber/1212/esini-17-yerinden-bicaklayan-adam-serbest
- http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/haber/1098/afganistanli-kadin-bicaklanarak-olduruldu
- http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/haber/1083/karisini-oldurdugunu-itiraf-edip-kacti
- http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/haber/1101/universite-ogrencisi-kadini-otobuste-vurdu
- http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/haber/1139/mahkemede-indirim-alabilmek-icin-oldurdugunu-unuttu
- http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/haber/1280/eskisehirde-kadin-cinayeti
- http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/haber/1140/yine-adliye-yine-kadin-cinayeti
- http://www.kadincinayetlerinidurduracagiz.net/basinda/838/polis-taksimde-geziye-gitti-etilerde-muhterem-olduruldu
Bunların yanı sıra, Platform olarak, kadına yönelik şiddet konusunda habercilik etiği üzerine yapılmış çeşitli çalışmaları derledik. Umuyoruz ki, sizin de konuya göstereceğiniz hassasiyet, kadına yönelik şiddeti ve kadın cinayetlerini önlemede umut verici bir gelişme olacaktır.
Çiler Dursun, “Kadına yönelik şiddet karşısında haber etiği,” Fe Dergi 2, sayı 1 (2010): 19-32. : http://cins.ankara.edu.tr/cdursun.html
Haber Etiği Neden Gerekli? Doç. Dr. Sevilay Çelenk: http://www.bianet.org/biamag/biamag/124715-haber-etigi-neden-gerekli
Medyada Cinsel Şiddet Temsilleri ve Kadın Odaklı Habercilik: Burçin Belge ile Söyleşi, Bü'de Kadın Gündemi Sayı 20 Bahar 2011 http://www.bukak.boun.edu.tr/?p=632
Kadına Yönelik Şiddet İçerikli Haberlerin “Erkeklik” Algısı Ekseninde Değerlendirilmesi: İzmir Ekonomi Üniversitesi Erkek Öğrencilerin Haber Okumaları Üzerine Bir Çalışma / Zülal Karapanca: http://iletisim.ieu.edu.tr/karine/?p=288
Haberlerde şiddet var ama kadın beyanı yok, Prof. Dr. Dilek İmançer Takımlı ve Doç. Dr. Selda İçin Akçalı : http://www.sendika.org/2011/10/haberlerde-siddet-var-ama-kadin-beyani-yok/
TGS Kadın Komisyonu'ndan Açık Mektup: "Erkek Şiddetini, Kadın Cinayetlerini Meşrulaştırmaktan Vazgeçin": http://www.baskahaber.org/2013/12/tgs-kadn-komisyonundan-ack-mektup-erkek.html