Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Kadın Meclisleri olarak şiddete uğrayan, şiddet tehlikesi altında olan her kadının yanındayız. Şiddetin artışı karşısında yapabileceklerimiz var. Başta yaşam hakkımız olmak üzere tüm haklarımızı nasıl kullanacağımızı birlikte konuşmak için başvuru kanallarımızdan bize ulaşan kadınlar asla yalnız değil.

02129124243 no’lu başvuru hattımız, 05050041198 no’lu Whatsapp destek hattımız, sosyal medya hesaplarımız, mail adresimiz ve Manisa ilindeki kadın muhtar arkadaşlarımıza ulaşarak destek talep eden kadınların Mayıs ayında Nisan’a oranla arttığını gözlemliyoruz. 2020 yılı Mayıs ayında bizlere ulaşan başvurular hakkında verileri ve değerlendirmelerimizi  içeren raporumuzu yayınlıyoruz.

Mayıs ayında bize toplam 199 kişi başvurdu. Bunların 123’ü ile ilk başvurunun ardından görüşmelerimizi detaylı yaparak başvuruyu karşılamayı tamamladık. Kalan kişilerle ise bize ilk ulaşmalarının ardından görüşmemiz devam etmedi. Bu rapordaki tüm rakam ve oranlar görüşmeyi tamamladığımız kişiler temel alınarak hazırlanmıştır. Raporun devamında yer alan tüm “Mayıs ayında gelen başvurular” tanımlaması görüşmeyi tamamladığımız kişileri ifade edecektir.

Başvurularla ilgili öne çıkan veriler şöyledir:

1. Mayıs ayında toplam 199 kişi bize başvurdu.

2. Mayıs ayında başvurular bir önceki aya oranla %78 arttı.

3. Türkiye’nin 32 farklı ilinden kadınlar bize başvurdu.

4. Kadınlar en çok psikolojik şiddet nedeniyle bize ulaştı. Geçtiğimiz aya göre psikolojik şiddet başvuruları %51 arttı.

5. Bize ulaşan kadınların %26’sı başvurdukları kamu görevlilerince hak ihlali yaşıyor. İlk sırada %67 oranı ile polis var.

6. En çok başvuru %34 oranı ile evli oldukları erkekler tarafından şiddete uğrayan kadınlardan geliyor.

7. Başvuran kadınlara en çok hukuki destek veriyoruz.

Mayıs ayında başvuran kadınların bildirdiği sorunlar ise şöyledir:

1. 6284 sayılı Kanun kapsamında karakola yapılan müracaatlarda koruma kararının 24 saat içinde çıkarılması gerekirken bu süre geciktiriliyor.

2. Salgın gerekçe gösterilerek koruma kararlarının şiddet uygulayan kişiye tebliği uzatılıyor. Bu durum kadınların tekrar tekrar şiddetle karşılaşmalarına neden oluyor.

3. Kadınlar Aile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Şiddet Önleme ve İzleme Merkezleri (ŞÖNİM)’lere ve barolara telefonla ulaşmakta güçlük çekiyor.

4. Hakkında uzaklaştırma kararı verilen failler bu kararı ihlal ettiklerinde uygulanması gereken zorlama hapsi cezası çoğu kez uygulanmıyor.

5. Özellikle fail kamu görevlisi ise kolluk güçleri başvuran kadını caydırmaya çalışıyor

6. Boşanma sürecinde kadınlar artan maddi sorunlarla karşı karşıya kalıyor.

Mayıs ayında bize gelen başvuruların oranı %78 arttı

Salgın nedeniyle evde kalınan Mart, Nisan ve Mayıs aylarında bize yapılan başvuruların arttığını gözlemlemekteyiz.

Bu artış Mart ayında %44 iken, Nisan’da %55.4, son olarak Mayıs ayında ise %78 olarak gerçekleşti. Bu artış, kadınların evde kalınan günlerde daha çok şiddete uğradığını gösterse de, aynı zamanda çözüm arayışından vazgeçmediklerini de ortaya koyuyor.

Mayıs ayında gelen başvuruların hangi yolla geldiği, sayı ve oransal dağılımı şu şekildedir:

Türkiye’nin farklı bölgelerinden toplam 32 ilden kadınlar bize ulaştı.

Mayıs ayında Türkiye’nin 32 ilinden kadınlar bize ulaştı. En çok başvuru gelen iller İstanbul, İzmir, Ankara, Muğla, Mersin şeklindedir. Başvuruların illere göre dağılımı ise aşağıdaki tabloda belirtilmiştir:

Psikolojik şiddet nedeniyle gelen başvurular %51 oranında arttı

Mayıs ayında kadınlar bize en çok psikolojik şiddet nedeniyle ulaştı. Başvuran kadınlardan %37’si psikolojik şiddete uğradıklarını ifade etti. Bu oran Nisan ayına kıyasla psikolojik şiddet başvurularının %51 arttığını ortaya koyuyor.

Psikolojik şiddet üstü en çok örtülen şiddet türlerinden olduğundan, kadınların yaşadıkları şiddeti açığa çıkarmaları ve bunun karşısında mücadele yolları geliştirmek üzere bize ulaşmaları önemlidir. Bununla birlikte cinsel şiddetin de daha çok açığa çıkmaya başladığını gözlemliyoruz.

Ayrıca Mayıs ayında sosyal medya aracılığıyla dijital şiddet nedeniyle kadınlar bize başvurmaya devam etti. İletişimin daha çok sosyal medyadan sürdüğü koronalı günlerde dijital şiddet özellikle genç kadınlara yönelmekte.

Tüm başvuru nedenleri ve oranları ise şöyle gerçekleşti:

Kadına yönelik şiddete tanık olan 3. kişilerin (anne, kardeş, arkadaş, komşu vb) ihbarı sürüyor

Mayıs ayında bize ulaşan kişilerin %74’ü destek talep eden kişinin kendisi iken, %26 oranında ise başka bir kadın için yardım isteyen 3. kişiler bize ulaştı. Evde daha çok vakit geçirilen korona günlerinde, özellikle evde şiddet uygulayan fail ile birlikte yaşamak zorunda olan kadınlar açısından başvuru imkanlarının kısıtlı olduğunu düşündüğümüzde, şiddete tanık olan 3. kişilerin sessiz kalmaması büyük önem taşımaktadır.

Bize ulaşan kadınların %26’sı resmi kurumlara başvurduklarında hak ihlaline uğruyor, bu kurumların başında polis merkezleri geliyor

Kadınlar kurumlara başvurduklarında hak ihlalleri ile karşılaşabiliyor. Mayıs ayında bize başvuran kadınların %26’sı resmi kurumda hak ihlali yaşadıklarını ifade etti. Bu kurumlar hangileri diye baktığımızda ise %67’lik oranla ilk sırada polis merkezleri geliyor. Ardından savcılıklar, jandarma, mahkemeler, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı birimleri, barolar, kaymakamlıklar, hastane personelleri, Adalet Bakanlığı bunu takip ediyor.

Bu hak ihlalleri arasında öne çıkanlar: Karakollarda koruma kanunun geciktirilmesi, koruma kararı ihlallerinde işlem yapılmaması, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından takip edilmesi gereken koruma altındaki kadınların takibinin yapılmaması, cezaevinden tahliye edilen ve izinli çıkan şiddet failleri hakkında kadınların bilgilendirilmemesi.

Birçok kadının şiddet karşısında sessiz kalmayarak ulaştıkları çok farklı kurumlarda hak ihlallerine uğraması, devletin 6284, İstanbul Sözleşmesi ve çıkardığı genelgeleri uygulamakta yetersiz kaldığını ortaya koyuyor.

Koruma kararları geciktiriliyor

Mayıs ayında bize başvuran kadınların %23’ü şiddet uygulayan fail hakkında 6284 sayılı Kanun kapsamında önleyici tedbir kararı olduğunu belirtti. Kadınlar özellikle karakola müracaat ettiklerinde 24 saat içinde çıkarılması gereken kararlar hakkında “Koruma kararı 15 gün sonra çıkar”, “Salgın var bekleyeceksin” gibi söylemlerle koruma kararlarının geciktirildiğini ifade ediyor.

Ayrıca koruma kararı çıktıktan sonra, karar şiddet uygulayan faile hemen tebliğ edilmesi gerekirken, bu işlem de geciktiriliyor. Bu durum, şiddet uygulayan kişinin şiddet eylemlerini defalarca kez tekrarlamasına neden oluyor. Koruma kararı henüz tebliğ edilmemesi, şiddeti tekrarlayan faile “tedbiri ihlal” nedeniyle yaptırım uygulanmasının önüne geçiyor. 

Kaldı ki hakkında uzaklaştırma kararı verilen failler, karar tebliğ edildikten sonra da bu kararı ihlal ettiklerinde uygulanması gereken zorlama hapsi cezası çoğu kez uygulanmıyor.

Kadınlar en çok evli oldukları erkeklerden gördükleri şiddet nedeniyle bize ulaşıyor

Kadınların en çok şiddetle karşı karşıya kaldıkları, en çok kadın cinayetinin işlendiği yerler olan evlerde yaşanan şiddet nedeniyle Mayıs ayında kadınlar bize başvurdu. %34’lük bir oranla en çok evli oldukları erkek tarafından şiddete uğramaları nedeniyle kadınlar bize ulaştı. Evli oldukları erkekten şiddet gördüğü için başvuran 40 kadından 26’sı (%62.5’i) boşanma sürecindelerdi.

Bunun yanı sıra şiddet uygulayan failin madde bağımlısı olduğunu belirten kadınların daha çok bize ulaşmaya başladığını gözlemliyoruz. Bu konuda gerekli sağlık tedbirleri ve sosyal desteğe ulaşmanın kolaylaştırılması gerekmekte.

Bize ulaşan kadınların şiddet uygulayan failler açısından oranı şu şekildedir:

En çok genç kadınlar şiddet karşısında sessiz kalmamak için bize ulaşıyor

Gelen başvuruların önemli bir kısmı yaş bilgisi vermemiştir. Yaş bilgisi verenlerin içinde ise büyük ağırlığı 19-35 yaş aralığında kadınlar oluşturuyor. Genç kadınların şiddet karşısında sessiz kalmaması tüm yaş kuşaklarına da örnek oluşturuyor. Mayıs ayında bize başvuran kadınların yaş dağılımları şu tabloda gösterilmektedir:

Başvuru karşılamamızla ilgili veriler

Bize başvuran kadınlar için gerekli desteği farklı biçimlerde vermekteyiz. En çok yönlendirmeyi hukuki destek vererek yapmaktayız. Bunların içinde de en çok 6284 sayılı Kanun kapsamındaki haklar için kadınları aile mahkemeleri/kolluğa yönlendirmekteyiz. Başvuru karşılamada neler yaptığımız hakkında veriler şu tabloda yer almaktadır:

-Hukuki destek; başvuran kadınlara hakları hakkında bilgi verme, 6284 kapsamında önleyici tedbir kararı için aile mahkemesine/kolluğa yönlendirme, şikayetçi olması için savcıya/kolluğa yönlendirme, adli yardım için baroya yönlendirme, darp raporu/adli tıp raporu için yönlendirme, ŞÖNİM, 183 veya Aile Bakanlığı birimlerine yönlendirme, bizim tarafımızdan avukat desteği sağlama, seyahat izni için yönlendirme gibi aşamalardan oluşmaktadır.

-Dava takibi talep eden kadınların açılmış veya devam eden davaları hakkında bilgileri dava takip takvimimize ekleyerek takip etmekteyiz. Davası henüz açılmamış kadınları ise dava bilgileri belli olduğunda bize tekrar ulaşması için yönlendirmekteyiz.

-Kamuoyu yaratma için sosyal medyada paylaşımlar yapmak, eylem yapmak benzeri yollar izlemekteyiz.

-Basın desteğini başvuranın basın aracılığıyla sesini duyurmasını sağlamak yolu ile vermekteyiz.

-Ekonomik destek için kaymakamlıklara, belediyelere, muhtarlıklara veya 6284 kapsamında maddi destek sağlanması için yönlendirmekteyiz.

-Psikolojik destek için sağlık kuruluşları, belediye birimleri, ŞÖNİM ve diğer kurumlara yönlendirme yapmaktayız.

-Bize ulaşan kadınların başvurduğu kurumlarda haklarını kullanmasının engellendiği veya geciktirildiği durumlarda yetkili kurumlarla bizzat görüşerek kadınların haklarına ulaşabilmesi için elimizden geleni yapmaktayız. Mayıs ayında buna dair pek çok örnekten birini paylaşıyoruz:

Bize başvuran bir kadın evli olduğu erkek tarafından yıllardır sistematik olarak şiddete uğradığını, boşanma davası açtığını, ortak çocuklarının geçici velayetinin kendisinde olduğunu, salgın döneminde mahkeme süreci durduğu için geçici velayetin süresi dolar dolmaz failin gelerek kendisini darp edip çocuğunu kaçırdığını ifade etti. Çocuğa yönelik önleyici tedbir kararının çıkarılması, Emniyet ve ŞÖNİM ile yaptığımız görüşmeler, faile bizim de devrede olduğumuzun söylenmesi süreçlerinin sonunda kadın arkadaşımız çocuğuna kavuştu. Buna benzer pek çok örneği yaratabilen, şiddetin karşısında “Asla yalnız yürümeyeceksin” sözümüzün hakkını veren tarzda yürüttüğümüz mücadelemizdir.

Telefonla arayamayacak durumda olan kadınların Whatsapp başvuru hattımıza mesajla ulaşabileceğini duyurmamızın ardından Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından 183 Whatsapp hattının kullanıma açıldığını gördük. Bu gelişmeler ışığında, şiddet nedeniyle bize ulaşan kadınlara hakları hakkında bilgi vermeye, gerekli yönlendirmeleri yapmaya, ihtiyaç halinde hukuki, sosyal medya ve basın desteği ile süreci birlikte takip etmeye devam ediyoruz.

Şiddet karşısında ulaşabileceğiniz acil hatları yeniden paylaşıyoruz:

-155 Polis

-156 Jandarma

-183 Bakanlık Destek Hattı (Arandıktan sonra 0 tuşlanacak)

-Telefona yüklenebilecek KADES (Kadın Destek) uygulaması

Ayrıca tüm haklarınızı kullanmanız ve yapılacak ihmallerin önüne geçmek için 02129124243 no’lu başvuru hattımız ve 05050041198 no’lu Whatsapp destek hattımıza ulaşabilirsiniz.

Kadınlar asla yalnız yürümeyecek!