FERDANE ÇÖL (1982-2011)
7.2.2013
Ferdane Çöl Nasıl Büyüdü? Ferdane, 01.07.1982 günü Tokat'ın Turhal İlçesi'nde Suna ve Fikret Maviş ailesinin 7. çocuğu olarak dünyaya geldi. Ortaokulu bitiren Ferdane, çalışmaya başladı. Bu sıralarda ailesiyle İzmir'e taşındı. Boya ve poşet fabrikalarında çalıştı.

 Ferdane'nin İlk Hayatını Kurma Deneyimi...

Ferdane 17 yaşına geldiğinde Şayip Bertel ile evlendi. Şayip Bertel ile evliliğinden Cansu, Şerif ve Suna isminde3 çocuğu oldu. Ancak kocası sürekli alkol kullanıyordu. Her akşam içerek Ferdane'ye şiddet uyguluyordu. Ferdane çocuklarına olan düşkünlüğü nedeniyle, onların babasız büyümemesi için, alkolik kocasına bir süre tahammül etmeye çalıştı. Ancak dayanamayarak ailesinin evine döndü. Bir süre sonra boşandılar. Ferdane küçük yaştan beri çalışmaya alışkındı. Kocasından ayrıldıktan sonra annesi ve babasının oturdukları evin avlusundaki 2 odalı küçük kulübede 3 çocuğunu zorluklarla büyütmeye çalışıyordu. Bu dönemde İzmir'in Altındağ İlçesi'ndeki Dedeoğlu Lokantası'nda bulaşıkçılık yaparak geçimini sağladı.

Katil Sedat Çöl Hayatına Nasıl Girdi?
Ferdane, bir süre çalıştıktan sonra, ailesinin yanından ayrılarak aynı sokakta ev kiraladı. Ev sahibi babası Fikret Maviş'in amcasının oğlu olan İhsan Maviş'ti. İhsan Maviş'in karısı Satı Maviş'in öz oğlu olan, İhsan Maviş'in ise üvey oğlu olan Sedat Çöl ile bu dönemde tanıştı. Ferdane 2009 yılında, Sedat Çöl ile evlenmeye karar verdi. Ancak Sedat Çöl'ün ailesi bu evliliği istemedi. Ferdane'nin 3 çocuğu vardı, oysa Sedat Çöl henüz hiç evlenmemiş olduğundan ailesi Ferdane'yi istemiyordu. Sedat Çöl ve Ferdane'nin evlilikleri bu nedenle sorunlarla başladı. Ferdane ve Sedat Çöl, İhsan Maviş'in alt katında oturuyordu. Ferdane, kayınbabası İhsan Maviş tarafından sürekli dövülüyordu. Ancak Sedat Çöl, Ferdane'nin 3 çocuğuna iyi davranıyordu. Bu nedenle Ferdane gördüğü şiddete rağmen, Sedat Çöl'le yaşamaya devam etti. Sedat Çöl bir ilköğretim okulunda hademe olarak devlet memurluğu yapıyordu. Evlendiklerinde Sedat Çöl, "psikotik bozukluk" tanısı ile tedavi görüyordu. Ferdane'nin tedavisi için teşvik ettiği Sedat Çöl, zamanla ilaç kullanarak düzelmişti.
 
Evliliklerinde Ali isimli bir çocukları daha oldu. Ferdane hamileliğinin 2. ayında, kayınbabası İhsan Maviş'ten yediği dayak dayanılmaz hale gelince, İhsan Maviş hakkında şikayetçi oldu. Polise yaptığı şikayet sonucu hiçbir işlem yapılmadı. Ancak şiddet devam ettiği için Ferdane'nin şikayetleri de devam etti. Bunun üzerine Ferdane 7 aylık hamileyken İhsan Maviş, Ferdane'ye yaklaşmama cezası aldı. Ancak, İhsan Maviş bu kez de oğulları Haydar Maviş ve Ayhan Maviş'e Ferdane'yi dövdürmeye devam etti. Ferdane'nin oğlu Ali bu şiddet nedeniyle doğuştan kalp hastası olarak dünyaya geldi.
 
Şiddet, Çocuklarına Da Zarar Veriyor...
Çocuğu doğduktan bir süre sonra, Ferdane artık Sedat Çöl'den ayrılmaya karar vermişti. Tartışmaların üzerine Sedat Çöl evden ayrıldı. Ferdane 4 çocuğuyla yaşamaya başladı ve Sedat Çöl'e boşanma davası açtı. Ancak ekonomik sıkıntı içindeydi. Bu nedenle 4 çocuğundan Cansu, Suna ve Ali'yi Sosyal Hizmetler'in yurtlarına yerleştirmek zorunda kaldı. Çocuklarına yeniden kavuşmak isteyen Ferdane, boşanma davaları süren Sedat Çöl'den nafaka talebinde de bulundu.
 
Polis: "Her gün geliyorsun, artık öl de kurtulalım"
Her ay Sedat Çöl'ün maaşının bir kısmını alan İhsan Maviş, Ferdane'nin nafaka istediğini duyunca deliye döndü. Üvey oğulları Muhammed Çöl ve Sedat Çöl'ü göndererek defalarca Ferdane'yi tehdit ettirdi. Sedat ve Muhammed Çöl, Ferdane'yi nafaka isteğini geri çekmezse öldürmekle tehdit ediyordu. Ferdane bunun üzerinde defalarca oturduğu Mevlana Mahallesi'ndeki karakola giderek şikayetçi oldu. Şikayetlerinden biri üzerine Sedat Çöl ve Muhammed Çöl'e 6 ay boyunca eve yaklaşmama cezası verildi. Ancak tehditler bitmiyordu. Muhammed Çöl yolunu keserek, Sedat Çöl'ün dayısı Burhan İpek ise telefonla tehditleri sürdürüyordu. Bir gün oturduğu eve gelen Sedat Çöl, Ferdane'nin boğazına bıçak dayayarak tehdit etti. Ferdane koruma altında olduğu halde, bu olayın ardından polis hiçbir işlem yapmadı. Hatta karakoldaki Ali İnce isimli polis memuru Ferdane'ye "Her gün geliyorsun, artık öl de kurtulalım." dedi. Devlet kurumları adeta göz göre göre bir cinayetin gelişini seyrediyordu.
 
Korumayan Devlet Ferdane Çöl'ü Nasıl Ölüme Sürükledi?
Cinayetin öncesinde yaşanan son olay, cinayetin son işareti oldu. Ferdane, artık tehditlere dayanamadığı için çareyi sığınmaevinde kalmak üzere başvuru yapmakta bulunmuştu. Sığınmaevine yerleşmeden bir gece önce ağabeyi Cengiz Maviş gece Ferdane'yi misafir etti. Gece Cengiz Maviş'in evine gelen Sedat Çöl ve beraberinde 6-7 kişilik akrabaları Cengiz Maviş'ten Ferdane'yi kendilerine vermesini istedi. Cengiz Maviş kardeşini vermeyi kabul etmeyince tartışma büyüdü ve bıçaklar çekildi. Cengiz Maviş ile Sedat Çöl'ün akrabalarından biri yaralandı. Bunun üzerine Cengiz Maviş tutuklanma talebi ile mahkemeye sevk edildi. Ferdane'nin avukatı devreye girerek savcı ve hakimle görüştü. Ferdane'nin aldığı tehditlerden bahseden avukatı, eğer Ferdane'nin ağabeyi Cengiz Maviş tutuklanırsa, Ferdane'nin koruyacak kimsesi kalmayacağını açıkladı. Ancak savcı ve hakim avukatı dinlemeyerek Cengiz Maviş'i tutukladı. Cengiz Maviş'in tutuklanmasından yaklaşık 10 gün sonra ise Ferdane öldürüldü. Cengiz Maviş'in tutuklanmasının ardından aileleri barıştırmak üzere araya giren akrabalarına Sedat Çöl'ün üvey babası İhsan Maviş ve öz annesi Satı Maviş "Artık kan döküldü. Biz barışamayız. Kana karşılık kan alacağız. Ferdane'yi Sedat'a öldürteceğiz. Nasıl olsa Sedat akıl hastası, ceza almaz." dediler.
 
Ferdane, ağabeyi de tutuklandıktan sonra sığınmaevine yerleşmekten vazgeçti. Amacı çocuklarını yanına almaktı. Birikmiş parası ile bir ev tuttu. Eşyalarını hazırladı. Öldürüldüğü 19 Ekim 2011 Perşembe günü bütün eşyaları toplanmış halde evindeydi. Pazartesi günü çocuklarını yurttan çıkarmak üzere işlemleri yapmıştı.
 
Ferdane 19 Ekim günü önce çocuklarının kitaplarını almaya gitti. Bu esnada Sedat Çöl, Ferdane'yi sormak üzere Ferdane'nin kızkardeşi Birdane Çağan'ın evine gitti. Ferdane'nin evde olmadığını öğrenince evden ayrılan Sedat Çöl'e camdan bakan Birdane Çağan, Sedat Çöl'ü sokakta bekleyen beyaz bir arabaya giderken gördü. Bu arabada Sedat Çöl'ün üvey babası İhsan Maviş, üvey kardeşi Haydar Maviş, dayısı Burhan İpek, kardeşi Muhammed Çöl, kiracıları Ahmet Dağdır'ı gördü. Bir süre sonra Ferdane, yanında Sedat Çöl ile birlikte Birdane Çağan'ın evine geldi. Yolda karşılaştıklarını söyleyen Ferdane, Birdane Çağan'ın evinde çay içerek bir süre oturdu. Daha sonra Sedat Çöl, Ferdane'ye eşyalarını almak üzere evlerine girmek istediğini söyleyince Sedat Çöl ile birlikte çıktılar. Birdane Çağan, Ferdane'nin Sedat Çöl'le birlikte gitmesinden endişelenerek uyarmak istedi. Ferdane ise, Sedat Çöl barışma niyetindeyse barışmak istediğini söyleyerek evden çıktı. Ferdane'nin aradan bir süre geçtikten sonra dönmemesi üzerine Birdane Çağan Ferdane'yi telefonla aradı ancak telefonu açan olmadı. Daha sonra Ferdane'nin annesi Suna Maviş de Ferdane'ye ulaşamadığını söyleyerek Birdane Çağan'ı aradı. Ferdane'nin Sedat Çöl ile çıktığını öğrenen anne Suna Maviş, baba Fikret Maviş ile birlikte Ferdane'nin evine gitti. Birdane Çağan da eve gelmişti. Ancak evde kapıyı açan olmadı. Bunun üzerine aile, içerde Ferdane'ye bir şey olmasından endişelenerek çilingir çağırdı. Çilingir polis olmadan kapıyı açamayacağını söyleyince polisi aradılar ancak polis tam 2 saat boyunca gelmedi. Geldiğinde de savcı izni olmadan kapıyı açamayacağını söyleyerek gittiler. Bunun üzerine Ferdane'nin ailesi feryatlar içinde başka bir karakoldan getirdikleri polislere kapıyı açtırdılar. Kapı açıldığında Ferdane Çöl 10 yerinden bıçaklanmış halde ölü bulundu. Ferdane'nin kocası Sedat Çöl cinayetin ardından evine gitmiş, annesi Satı Maviş kanlı giysileri çamaşır makinesinde yıkarken yakalanmıştı. Sedat Çöl'le birlikte cinayeti azmettirdikleri gerekçesiyle ailesinin de yargılandığı davanın takipçisiyiz.
 
Ferdane'nin yaşam hakkı için verdiği mücadele bizim için bir yol ışığıdır. Biz Ferdane'yi yaşadığı tüm zorluklara rağmen hayat dolu olmasıyla hatırlayacağız. Onu şiddete karşı koyduğu anlardaki sesiyle değil, çok sevdiği şarkıların seslerinde bulacağız.
 
Ferdane Çöl'ü yaşatacağız, onun davasında çok düşkün olduğu çocukları için de adaletin sesi olacağız.