2022 Temmuz  Raporu*

Temmuz Ayında 24 Kadın Cinayeti, 20 Şüpheli Kadın Ölümü

Türkiye’de kadın cinayetlerini durdurma mücadelesi 12 yıldır devam ediyor. Platform olarak, ihtiyacı tespit ettiğimiz 2010 yılından itibaren kadın cinayeti verilerini kamuoyuna açıklıyoruz. İçişleri Bakanlığı ise kaç kadının, neden, nasıl, kim tarafından öldürüldüğünü açıklamak yerine, kadın cinayeti verilerinin yanlış hazırlandığını söyleyerek gerçekleri çarpıtıyor. Kadın cinayeti ve şüpheli kadın ölümleri gerçekliğini açıklamakla birlikte, kadın cinayetlerini durdurmak için somut çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi de devletin görevidir. Bu görevin yerine getirilmesi için de ilgili tüm bakanlıkların, tüm mekanizmaların harekete geçirilmesi için mücadeleye devam edeceğiz. 

13  kadının hayatına dair karar almak istemesi bahanesiyle öldürüldü

Bu ay 24 kadın cinayeti işlenmiş, 20 kadın şüpheli bir şekilde ölü bulunmuştur. Öldürülen 24 kadından 10’unun hangi bahaneyle öldürüldüğü tespit edilemedi, 13’ü boşanmak istemek, barışmayı reddetmek, evlenmeyi reddetmek, ilişkiyi reddetmek gibi kendi hayatına dair karar almak istemesi bahanesi ile, 1 kadın ise ekonomik bahanelerle öldürüldü. 10 kadının hangi bahaneyle öldürüldüğünün tespit edilememesi, kadına yönelik şiddetin ve kadın cinayetlerinin görünmez kılınmasının bir sonucudur. Kadınların kim tarafından, neden öldürüldüğü tespit edilmedikçe; adil yargılama yapılmayıp şüpheli, sanık ve katiller caydırıcı cezalar almadıkça, önleyici tedbirler uygulanmadıkça şiddet boyut değiştirerek sürmeye devam ediyor.

Her biri birer yaşam olan kadın kardeşlerimizin isimlerini sizinle paylaşmak isteriz:

İllere göre Temmuz ayının kadın cinayetleri verileri ise şöyle:

Kadınlar kimler tarafından öldürüldü?

Temmuz ayında öldürülen 24 kadının 14’ü evli olduğu erkek, 2’si eskiden evli olduğu erkek, 2’si eskiden birlikte olduğu erkek, 2’si akrabası, 1’i birlikte olduğu erkek, 1’i kardeşi, 1’i işvereni, 1’i tanımadığı biri tarafından öldürülmüştür. Bu ay kadınların %58’i evli olduğu erkek tarafından öldürüldü.

Kadınlar en çok evlerinde öldürüldü

Kadınların 12’si evinde, 4’ü sokak ortasında, 3’ü arabada, 1’i  arazide, 1’i işyerinde ve 1’i otelde öldürülmüştür. 2 kadının nerede öldürüldüğü tespit edilememiştir.  Bu ay öldürülen kadınların %50’si evlerinde öldürüldü. 

Kadınlar en çok ateşli silahlar ile öldürüldü

Bu ay öldürülen kadınların 15’i ateşli silahlarla, 4’ü kesici aletlerle, 3’ü darp edilerek, 1’i boğularak ve 1’i kimyasal madde kullanılarak öldürüldü. Bu ay öldürülen kadınların %63’ü ateşli silahla öldürüldü.

Kadınların çalışma durumu hala tespit edilemiyor

Kadınların çalışma durumlarını tespit etmek ise çok zor. Önemli olan bu verinin de basın mensupları tarafından dikkate alınması gerektiğini düşünüyoruz. TÜİK’in açıkladığı verilere göre, ev işleriyle meşgul olduğu için işgücü dahil sayılmayan kadınların sayısı 10 milyon 35 bin. TÜİK’e göre işgücüne dahil sayılmayan kadınların sayısı yılın ilk çeyreğinde (Ocak-Şubat-Mart) 21 milyon 390 bin. TÜİK’in verileri bu şekilde açıklaması, kadın işsizliğinin gerçek boyutunun üzerini örtmeye çalışmaktır. Çalışma hayatına alınmayan ya da istihdamdan uzaklaştırılan kadınlar toplumda oluşan toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılık, şiddet ve kadın cinayetleri tehlikelerine karşı daha korunmasız hale gelmektedir. Bu ay ulaşılabilen veriye göre öldürülen kadınların 3’ünün bir işyerinde çalıştığı bilinmektedir. 21 kadının çalışma durumu ise bilinememektedir.

İstanbul Sözleşmesinden Vazgeçmeyeceğiz!

Danıştay 10. Daire Başkanlığı, Cumhurbaşkanının İstanbul Sözleşmesi’nden hukuksuzca imza çekmesi hakkında açılan davalara ret kararı verdi. Onlarca kadın örgütü, Barolar, yüzlerce kadın ve LGBTİQ+lar olarak Türkiye’nin dört bir yanından İstanbul Sözleşmesi’ni savunmak ve sözleşmeden vazgeçmediğimizi göstermek için Danıştay’da buluşmuştuk. Fakat Danıştay 10. Dairesi heyeti, bir gecede, bir satırla verilen bu kararı “Cumhurbaşkanlığının takdiridir” diyerek kabul etmiş oldu.

5 hakimden oluşan Danıştay heyetinin oy çokluğuyla aldığı bu kararda 2 hakim Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle karşı oy kullandı. Bununla birlikte, Haziran ayında yapılan tüm duruşmalarda Danıştay savcılarının İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararının iptalini talep etmesi de biz kadınların hukuki mücadelesinin bir kanıtı niteliğinde oldu.

İstanbul Sözleşmesi’nin Türkiye’de yürürlüğe girmesinin 8. yılına basarken, birçok ilde kadınlar ve LGBTİQ+lar verilen bu siyasi kararı tanımadığımızı ve İstanbul Sözleşmesi’ni savunmaya devam edeceğimizi alanlarda gösterdiler. 

Bizler yıllardır İstanbul Sözleşmesi’ni uygulatmaya, soruşturma ve kovuşturma süreçlerini etkin kılmaya çalışırken, siyasi iktidar 20 Mart 2021’de İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı almıştı. Yaşama hakkımıza yönelik bir saldırı olan bu karar, kadınların türlü bahanelerle öldürülmesine ve faillerin cesaret bulmasına olanak tanıdı. Sözleşmeden çekilme kararı 20 Mart 2021’de alındıktan beri öldürülen kadınların %32’si kendi hayatlarına dair karar almak istedikleri için öldürüldü. Danıştay, iktidarın İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine olanak verirken Türkiye’de kadınlar ve LGBTİQ+lar kendi hayatlarına dair karar aldığı için her gün ölüm tehlikesiyle burun buruna geliyor. 

İstanbul Sözleşmesi’nden vazgeçmeyeceğiz. Örgütlü politik mücadelemizi büyüterek, İstanbul Sözleşmesi’ni de, kadınları da yaşatacağız.

İşçiler direnerek kazanacak, haklarını alacak!

Sosyal haklarını ve bayram ikramiyelerini alamadıkları için dilekçe toplayan ve üniversite önünde eylem yapan Koç Üniversitesi taşeron temizlik işçileri, eylemleri sırasında jandarma tarafından gözaltına alındı. Topladıkları 103 adet dilekçeye rağmen üniversite yönetimi işçilerle görüşmeyi reddetti. 

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nde evde sağlık ve bakım hizmeti veren ve güvencesiz çalışan taşeron işçiler, hizmet ihalesini başka bir şirketin almasıyla birlikte Whatsapp mesajı ile haksız yere işten çıkarıldı. İşten çıkarılan işçiler ne şirket yetkililerine ulaşabildi ne de hakları olan kıdem ve ihbar tazminatını alabildi. 

Kadın meclisleri olarak direnen işçilerin yanındaydık. İşçileri açlığa ve yoksulluğa atan bu düzeni birlikte değiştireceğiz, eşitsizliğe ve sömürüye karşı direneceğiz!

6284 ve Sonuçları

Şiddet uygulayanlara uzaklaştırma, yakın koruma gibi birçok tedbiri düzenleyen; kadınları maddi olarak güçlendirmekten kimlik bilgilerinin değiştirilmesine kadar birçok hak tanıyan ve kadın örgütlerinin yıllarca süren mücadelesi sonucu yürürlüğe giren 6284 sayılı kanun etkin uygulandığı takdirde kadınları koruyor. Kadınları korumak ve şiddeti önlemek için getirilen 6284 sayılı kanun yasalaşması İstanbul Sözleşmesi’nin imzalanmasının ardından mümkün olabilmiştir. 

Sakarya’da sokakta yürüyen Ş. Ö., kendisine sözlü tacizde bulunan Talip Altındal tarafından sığındığı tekel bayisinde fiziksel şiddete uğradı. Ş. Ö., bir kadının arabasına sığınarak kurtuldu ve şikayetçi olduğu fail tutuklandı.

Denizli’de yaşayan 22 yaşındaki Rabia Dağ Arslan boşanma aşamasında olduğu Onur Arslan tarafından bıçaklanarak ağır yaralandı. Daha sonra Onur Arslan, Rabia’nın sosyal medya hesabından yaptığı canlı yayında “namusumuzu temizledik” dedi.

Cinsel istismar davasında failin kendisini tehdit etmesi üzerine uzaklaştırma ve adres gizliliği kararı aldıran avukat İrem Esra Kömürcü Altun, Merkezi Nüfus Adresi Sistemi’nde adresi görünmediği için sağlık ve ulaşım hizmeti alamadı.

İstanbul’da Abdullah Körük, takip ettiği 34 yaşındaki Ayfer Orak’ı tekbir getirerek defalarca bıçakladı. Bir anda gözünün döndüğünü söyleyen fail tutuklandı.

Gaziantep’te Hamide Şeyh Müslim, daha önce hakkında uzaklaştırma kararı aldığı ve defalarca şikayet ettiği Ümit Dur tarafından, kendisinden ayrılmak istediği için tüfekle vuruldu. Fail, Hamide ve annesini yaraladı ve kardeşini öldürdü.

S. A., Osmaniye’deki ilçenin kaymakamı tarafından cinsel saldırıya uğradı. Savcılık dosyaya “delilleri yetersiz” bulduğu için takipsizlik kararı verirken, fail vali yardımcılığına atandı.

İstanbul Sözleşmesi’nin ve 6824’ün tam ve etkin uygulanmasının kadınlar için ne kadar hayati olduğunu tüm bu örnekler göstermektedir. Kadınların etkin korunması için tedbir kararları uygulanmalı, süreç takip edilmeli, devletin tüm birimleri kadınların haklarını korumalı ve görevini yerine getirmeyen kamu görevlileri cezasız kalmamalıdır. 

Şüpheli kadın ölümleri derhal aydınlatılmalıdır

İstanbul’da kimliği belirsiz 40 yaşlarındaki bir kadın ormanlık alanda başı gövdesinden ayrılmış olarak bulundu. 

Kastamonu’da silah sesi duyan vatandaşlar caddenin ortasında  Cemile Akman’ı başından vurulmuş olarak yerde yanında bir silah ile buldu. Cemile Akman'ın yaşamını yitirdiği olay yerindeki tabancanın eşine ait olduğu bildirildi.

Diyarbakır’da 25 yaşındaki Songül G. 8 aylık hamileydi. Komşuları tarafından evinde hareketsiz halde yatarken bulundu. Sağlık ekipleri Songül G.‘nin hayatını kaybettiğini belirlerken bebeği de kurtulamadı. 

Erzincan’da 79 yaşındaki Şehriban Ercan köylüler tarafından evinin yanındaki su kanalında kafasına taşla vurulmuş bir şekilde ölü bulundu. Devriye gezen jandarma ekipleri, tedirgin tavırlarıyla dikkat çeken ve gasp suçundan sabıkası bulunan Onur R.'yi (33) bir olaya karışmış olabileceği şüphesiyle durdurdu. Ekipler şüpheli Onur R.'nin alkollü, üstünün ıslak ve kollarında çizikler bulunması üzerine şüpheli tutuklandı.

Aydın’da 59 yaşındaki Hatice Güler’in arkadaşı A. İ. A. ile kahvaltı ederken fenalaştığı sağlık ocağına götürülürken arabada hayatını kaybettiği iddia edildi. Ölümü şüpheli bulunan kadının cansız bedeni kesin ölüm nedeninin belirlenmesi için Adlı Tıp Kurumu’na gönderildi.

Temmuz Ayında Kadınlar ile ilgili Neler oldu?

21 yaşındaki Aysu Türkoğlu, İngiltere ve Fransa arasındaki Manş Denizi’ni 16 saatte yüzdü. Böylece Türkiye’den, Manş Denizi’ni geçen en genç yüzücü oldu.

İzmir’de belediye otobüsünde görevli kadın şoför, bir yolcu tarafından sözlü ve fiziksel saldırıya uğradı. İzmir Büyükşehir Belediyesi sürecin hukuki takipçisi olacaklarını belirtti. Kadınlar işyerlerinde çalışırken şiddete, mobbinge uğruyor, öldürülüyorlar. 

Kadir Şeker tahliye edildi. Avukatlarının üst mahkemeye yaptığı itirazın kabul edilmesinin ardından tahliye olan Kadir Şeker, adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Cezasının onanması için dosya tekrar Yargıtay'a gönderildi. Tutuksuz yargılaması devam ediyor.

Ankara’da imamlık yapan Halil Konakçı kadınları hedef aldı. “Bak sokaklar ne hale geldi! Kasap dükkanı gibi. Et görmekten içimiz dışımıza çıkıyor artık.” şeklindeki skandal ifadeleriyle kadınları aşağılamaya çalıştı.

İran’da kadınlar gittikçe sıkılaşan giyim kurallarına tepki gösterdi. 1979 İslam Devrimi sonrası gelen şeriata uygun giyinme kurallarına uymayanlar para ve hapis ile cezalandırılıyor. Kadınlar da bu duruma tepki olarak kamusal alanlarda çekilen başörtüsüz fotoğraf ve videolarını paylaşıyorlar.

ABD Yüksek Mahkemesi’nin kararıyla kürtaj hakkı eyaletlerin kararına bırakılmasıyla tüm ülkede kadınlar ayağa kalktı. Kararın iptali için vekiller harekete geçti ancak bu gelişmelerin tüm dünyaya etkileri olacağı düşünülüyor.

Dünya Ekonomik Forumu’nun yayınladığı Küresel Cinsiyet Uçurumu Raporu’nda toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanabilmesi için 132 yıla ihtiyaç olduğunu belirtildi. Aynı raporda pandemi döneminin bu uçurumu arttığı gözler önüne serildi. 146 ülkeden oluşan bu listede Türkiye 124’üncü sırada alıyor.

İngiltere 10 yılın sonunda İstanbul Sözleşmesini onayladı. Sözleşme, İngiltere açısından 1 Kasım 2022'de yürürlüğe girecek.

Temmuz ayında öldürülen 24 kadının yaşam mücadelesi hikayeleri

Ankara’da 38 yaşındaki Tülay Erdem boşanmak istediği Tunç Erdem tarafından ateşli silahla vuruldu. Fail olayın ardından intihar etti. 

Balıkesir’de 37 yaşındaki Esra Altınkaynak, eskiden evli olduğu Mustafa Kaynak tarafından ateşli silahla öldürüldü. Olay esnasında Esra sahibi olduğu kuaför dükkanına gidiyordu. Fail aynı silahla olay yerinde kendini de öldürdü.

Konya’da 45 yaşındaki Keziban Demir, öldürülmeden iki gün önce evlendiği Murat Demir tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Gözaltına alınan failin daha önce kasten yaralama suçundan kaydı olduğu biliniyor.  

Denizli’de 27 yaşındaki Sojida Kalandarova birlikte olduğu erkek Özgür G. Tarafından yüzüne atılan asit nedeniyle öldü. Olay esnasında ağır yaranan Sojida 38 günlük yaşam mücadelesini kaybetti. Fail, Sojida’nın yanındaki arkadaşını da yaraladı. Fail 17 yıl önce kayınvalidesini öldürdüğü için cezaevine girmişti.  Özgür G., yurt dışına kaçmayı planlarken yakalandı ve adliyeye sevk edildi.

İstanbul’da 25 yaşındaki bir çocuk annesi Zeynep Turgut, evli olduğu Tugay Turgut tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail aynı zamanda Zeynep’in 56 yaşındaki annesi Nedime Dinçer’i de öldürdü ve ablası Ayşe Kıyak’ı da ağır yaraladı. İddialara göre Zeynep sürekli şiddet görüyordu ve bu yüzden uzaklaştırma kararı bulunuyordu. Fail tutuklanarak cezaevine gönderildi.

Denizli’de 38 yaşındaki iki çocuk annesi Emine Yalçın boşanma aşamasında olduğu Erdal Yalçın tarafından ateşli silahla öldürüldü. Fail, Emine ile birlikte olduğu bahanesiyle Mehmet Aksoy’u ve annesi Gülperi Aksoy’u da vurdu. Gülperi Aksoy 16 günlük yaşam mücadelesinin ardından öldü.  Fail tutuklanarak cezaevine gönderildi. 

İzmir’de 38 yaşındaki Kader Değirmen evli olduğu Halis Değirmen tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Fail tutuklandı.

Isparta’da Döndü Salman evli olduğu Mustafa Şeref Salman tarafından darp edildi. Darp sonucu Döndü öldü. Fail olayın ardından intihar etti.

Kırşehir’de 38 yaşındaki Fadime Öcal kardeşi Gökhan Öcal tarafından silahla vurularak öldürüldü. Fail mahkeme tarafından tutuklandı. 

Diyarbakır’da 28 yaşındaki Esma Başeğmez, eskiden evli olduğu E.B. tarafından önce bıçakla yaralandı, daha sonra silahla öldürüldü. Esma, failden 3 ay önce boşanmıştı. Fail hala yakalanamadı. 

Kocaeli’nde 28 yaşındaki iki çocuk annesi Birgül Göksu, evli olduğu ve boşanmak istediği Yakup Göksu tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Fail tutuklandı.

İstanbul’da 32 yaşındaki Pınar Damar, akrabası Metin Aydın tarafından boğularak öldürüldü. Pınar’ın ailesi polise kayıp ihbarında bulunmuştu. Birgün sonra Pınar ormanlık alanda ölü olarak bulundu. Fail cinayeti itiraf etti ve tutukladı.

Konya’da 34 yaşındaki iki çocuk annesi Sultan Pınarbaşı, evli olduğu ve uzaklaştırma kararı bulunan Süleyman Pınarbaşı tarafından sokak ortasında bıçaklanarak öldürüldü.  Fail tutuklandı. 

Mersin’de 25 yaşındaki Nurgül Gürsoy Dilek üç yaşındaki çocuğu ile birlikte evli olduğu Ali Dilek tarafından silahla vurularak öldürüldü. Failin kasten yaralama ve tehdit gibi yedi farklı suç kaydı var. Fail olayın ardından intihar etti.

Muğla’da 29 yaşındaki Derya Tekin, eskiden birlikte olduğu Fatih Eryılmaz tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail olaydan sonra intihar etti. 

Afyonkarahisar’da 20 yaşındaki Elif Çakır, boşanmak istediği Doğukan Çakır tarafından vurularak öldürüldü. Fail tutuklandı. 

İzmir’de 38 yaşındaki üç çocuk annesi Nuriye Mert, boşanma aşamasındaki Ertekin Mert tarafından av tüfeğiyle öldürüldü. Nuriye, 24 gün boyunca hastanede yaşam mücadelesi vermişti. Fail tutuklandı.

Eskişehir’de 40 yaşındaki dört çocuk annesi Güllü Sülük, evli olduğu Ramazan Sülük tarafından ruhsatsız silahla öldürüldü. Fail intihar etti.

İstanbul’da 32 yaşındaki Elif Güneş, eskiden birlikte olduğu Koray Gülbahar tarafından ateşli silahla öldürüldü. Ayrılmak istediği bahanesiyle öldürülen Elif, failin ona zarar vermesinden korktuğu için failin son görüşme isteğine arkadaşıyla birlikte gitmişti. Çok sayıda suç kaydı olan fail ve arkadaşları tutuklandı.  

Yozgat’ta Huriye B., boşanma aşamasında olduğu Serkan B. Tarafından av tüfeği ile öldürüldü. Olay sırasında Huriye’nin yanında bulunan kardeşi Tunahan B. de ağır yaralandı. Fail, intihar etti.

Muğla’da 18 yaşındaki Zehra Bayır, çalıştığı işletmenin sahipleri tarafından önce ağır bir şekilde dövüldü sonra başına bir cisimle vurularak öldürüldü. Failler Zehra’yı öldürdükten sonra bedenini havuza attılar. Zehra, kardeşinin tedavi masrafları için o işletmede çalışıyordu.  Yedi şüpheliden üçü tutuklandı.

İstanbul’da yaşayan 24 yaşında 2 çocuk annesi Sema Kısa evli olduğu Muğdat Kısa tarafından işkence edilerek öldürüldü. Muş’ta yaylada kurulan çadırlar için çobanlık yapan Muğdat Kısa, Sema Kısa’yı yaylaya çıkararak öldürdükten sonra teslim oldu.

*Raporumuz: Her ay basına yansıyan kadına yönelik şiddet haberlerinde davalar, yeni yaşanan olaylar ve kadın hareketine dair ayrıntılar yer almaktadır. Bizler, basına yansıyan haberleri ve doğrudan bize gelen başvuruları derleyerek bir sayıya ulaşıp, bu çerçevede raporumuzu hazırlıyoruz. Kadın Cinayeti raporumuzu Femicide kavramına göre ele alıyor, bir araya getiriyor ve değerlendiriyoruz. Yani Femicide kavramına göre; “embriyodan cenine, bebekten çocuğa, erişkinden yaşlıya kadar tüm kadın cinsiyetteki bireylerin sadece cinsiyetlerinden dolayı ya da toplumsal cinsiyet kimliği algısına aykırı eylemleri bahane edilerek, bir erkek tarafından öldürülmesi ya da intihara zorlanmasıdır. Femisidler salt kadın cinsiyetteki insanların öldürüldüğü cinayetler olarak algılanmamalıdır. Nefretle işlenen bu cinayetlerde, saldırıya uğrayan şey kadın kimliğidir.”