2022 Eylül  Raporu*

Eylül Ayında 26 Kadın Cinayeti, 19 Şüpheli Kadın Ölümü

Türkiye’de kadın cinayetlerini durdurma mücadelesi 12 yıldır devam ediyor. Platform olarak, ihtiyacı tespit ettiğimiz 2010 yılından itibaren kadın cinayeti verilerini kamuoyuna açıklıyoruz. İçişleri Bakanlığı ise kaç kadının, neden, nasıl, kim tarafından öldürüldüğünü açıklamak yerine, kadın cinayeti verilerinin yanlış hazırlandığını söyleyerek gerçekleri çarpıtıyor. Kadın cinayeti ve şüpheli kadın ölümleri gerçekliğini açıklamakla birlikte, kadın cinayetlerini durdurmak için somut çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi de devletin görevidir. Bu görevin yerine getirilmesi için de ilgili tüm bakanlıkların, tüm mekanizmaların harekete geçirilmesi için mücadeleye devam edeceğiz. 

10  kadının hayatına dair karar almak istemesi bahanesiyle öldürüldü

Bu ay 26 kadın cinayeti işlenmiş, 19 kadın şüpheli bir şekilde ölü bulunmuştur. Öldürülen 26 kadından 16’sının hangi bahaneyle öldürüldüğü tespit edilemedi, 10’u boşanmak istemek, barışmayı reddetmek, evlenmeyi reddetmek, ilişkiyi reddetmek gibi kendi hayatına dair karar almak istemesi bahanesi ile öldürüldü. 10 kadının hangi bahaneyle öldürüldüğünün tespit edilememesi, kadına yönelik şiddetin ve kadın cinayetlerinin görünmez kılınmasının bir sonucudur. Kadınların kim tarafından, neden öldürüldüğü tespit edilmedikçe; adil yargılama yapılmayıp şüpheli, sanık ve katiller caydırıcı cezalar almadıkça, önleyici tedbirler uygulanmadıkça şiddet boyut değiştirerek sürmeye devam ediyor.

Her biri birer yaşam olan kadın kardeşlerimizin isimlerini sizinle paylaşmak isteriz:

İllere göre Eylül ayının kadın cinayetleri verileri ise şöyle:

Kadınlar kimler tarafından öldürüldü?

Eylül ayında öldürülen 26 kadının 16’sı evli olduğu erkek, 2’si eskiden evli olduğu erkek, 2’si birlikte olduğu erkek, 1’i eskiden birlikte olduğu erkek, 3’ü akrabası, 1’i oğlu, 1’i üvey babası tarafından öldürülmüştür. Bu ay kadınların %62’si evli olduğu erkek tarafından öldürüldü.

Kadınlar en çok evlerinde öldürüldü

Kadınların 15’i evinde, 5’i sokakta, 1’i arabada, 1’i  arazide, 1’i otelde, 1’i su kenarında öldürülmüştür. 2 kadının nerede öldürüldüğü tespit edilememiştir.  Bu ay öldürülen kadınların %58’i evlerinde öldürüldü. 

Kadınlar en çok ateşli silahlar ile öldürüldü

Bu ay öldürülen kadınların 13’ü ateşli silahlarla, 7’si kesici aletlerle, 4’ü darp edilerek, 1’i araba kazasıyla öldürüldü, 1 kadının nasıl öldürüldüğü tespit edilemedi. Bu ay öldürülen kadınların %50’si ateşli silahla öldürüldü.

Kadınların çalışma durumu hala tespit edilemiyor

Kadınların çalışma durumlarını tespit etmek ise çok zor. Önemli olan bu verinin de basın mensupları tarafından dikkate alınması gerektiğini düşünüyoruz. TÜİK’in açıkladığı verilere göre, ev işleriyle meşgul olduğu için işgücü dahil sayılmayan kadınların sayısı 10 milyon 35 bin. TÜİK’e göre işgücüne dahil sayılmayan kadınların sayısı yılın ilk çeyreğinde (Ocak-Şubat-Mart) 21 milyon 390 bin. TÜİK’in verileri bu şekilde açıklaması, kadın işsizliğinin gerçek boyutunun üzerini örtmeye çalışmaktır. Çalışma hayatına alınmayan ya da istihdamdan uzaklaştırılan kadınlar toplumda oluşan toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılık, şiddet ve kadın cinayetleri tehlikelerine karşı daha korunmasız hale gelmektedir. Bu ay ulaşılabilen veriye göre öldürülen kadınların 3’ünün bir işyerinde çalıştığı bilinmektedir. 23 kadının çalışma durumu ise bilinememektedir.

5 Ekim’de Çağlayandayız: Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Hukuksuz Davalarla Kapatılamaz!

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Derneğimize  açılan hukuksuz kapatma davasının ikinci duruşması 5 Ekim Çarşamba günü, saat 09:00’da Çağlayan Adliyesi’nde görülecek. İstanbul Sözleşmesi’nden hukuksuz olarak çekilinmesinin ardından aynı siyasi yönetim, bu sefer derneğimizi hedef aldı. 1 Haziran’da görülen ilk duruşmamızda ülkenin dört bir yanından kadınlar ve LGBTİQ+lar; özgürlükleri için, baskılara karşı durmak için, derneğimizi savunmak için Çağlayan’a geldiler. Yine 5 Ekim’de tüm kadınları ve LGBTİQ+ları Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’na açılan hukuksuz davaya karşı Çağlayan’a bekliyoruz!

Bakanlık verileri manipüle etme, gerçekleri açıkla!

İçişleri Bakanı Süleyman Soylu bu ay da verileri manipüle etmeye devam etti. Kadın cinayetlerinin azaldığını "Geçen yıl 30 Ağustos itibarıyla işlenen kadın cinayeti 194'tü, bu yıl ise 181. Yani geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7'lik bir azalış var" sözleriyle ifade etti. Ancak bizim verilerimize göre 1 Ocak 2021-30 Ağustos 2021 tarihlerinde 182 kadın cinayeti gerçekleşirken, 1 Ocak 2022-31 Ağustos 2022 tarihlerinde 221 kadın cinayeti gerçekleşmiştir. Bizler öldürülen 221 kadının isimlerini, hikayelerini biliyoruz. İçişleri Bakanlığı’na yıllardır sormamıza rağmen verilerin kapsamını açıklamıyor, kadın cinayeti tanımını yapmamakta ısrar ediyor.

2021 yılının ilk 8 ayına yönelik verilerimiz arasında da fark bulunuyor. İçişleri Bakanlığı bu kadın cinayetlerini neden kamuoyu ile paylaşmıyor? Bizim verilerimize göre 2021’in ilk 8 ayı ile 2022’in ilk 8 ayı karşılaştırıldığında kadın cinayetlerinde %21 artış olduğu görülüyor. Soylu bu açıklamasında da her zaman olduğu gibi şüpheli ölümleri yok saydı. Oysa İçişleri Bakanlığı şüpheli kadın ölümlerini aydınlatmalı, tanımalı ve verisini tutmalıdır. Biz Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu olarak şüpheli kadın ölümlerini açığa çıkarmak için mücadele etmeye devam edeceğiz. Her ay verilerimizi yayınlamaya devam edeceğiz. 

Süleyman Soylu aynı açıklamasında şiddet uygulayanlara takılan elektronik kelepçe uygulamasının kadın cinayetlerini büyük oranda önlediğini belirtmiş. Elektronik kelepçe uygulaması ancak doğru ve etkin uygulandığında kadın cinayetlerini önlüyor. Bu ay Yasemin Demirok, boşanma aşamasında olduğu erkek tarafından öldürmeye teşebbüs edildi. Failin, elektronik kelepçesinin kırıldığını, beş gün boyunca elektronik kelepçesiz gezdiğini ve bunların ardından Yasemin Demirok’u silahlı ateşle öldürmeye çalıştığını öğrendik. 6284’ü etkin uygulatacağız, kadın cinayetlerini durduracağız!

İran’da kadınlara ve LGBTİQ+lara yönelik hak ihlalleri devam ediyor.

İran'da kıyafet kurallarına uymadığı gerekçesiyle ahlak polisleri tarafından gözaltına alınan 22 yaşındaki Mahsa Amini, gördüğü şiddet sonrası hayatını kaybetti. Mahsa Amani'nin ölümünün ardından başkent Tahran ve ülkenin birçok şehrinde protestolar yapıldı.  Baskılara karşı dik duran İranlı kadınlar protestolarda, özgürlükleri için haykırdılar. Protestolar esnasında en az 50 kişinin öldüğü açıklandı.  Protestolara katılanların birleşmesini engellemek üzere internete kısıtlama getirildi.  Dünya’nın dört bir yanından İran kadın hareketine destekler gelmeye devam ediyor. Türkiye’de de İranlı kadınlarla birlikte protesto gerçekleştirdik ve İran Başkonsolosluğunun önünde “Asla Yalnız Yürümeyeceksin” dedik.

Eylül ayının başlarında ise İran’da LGBTİQ+ aktivisti olan ve “yeryüzünde fitne çıkarmakla” suçlanan Zahra Seddiqi Hamedan ve Elham Choubdar idama mahkum edildiler. Zahra Seddiqi Hamedani, Ekim 2021'de sınırı geçerek Türkiye'ye girmeye çalışırken İran'da tutuklanmıştı. Tutuklanmadan önce kaydettiği bir videoda “LGBT topluluğu olarak ne kadar acı çektiğimizi size bildirmek istiyorum ve direniyoruz” dedi. Biz de tüm dünyadaki kadınlar ve LGBTİQ+lar özgür olana kadar direneceğiz! İranlı kadınların ve LGBTİQ+ların yanındayız.

Türkiye’de de LGBTİQ+ ve kadın düşmanlığı bu ay boyunca devam etti. 

"Büyük Aile Buluşması” adıyla düzenlenen ve LGBTİQ+ düşmanlığı içeren yürüyüş halkın büyük bir kesiminden tepki topladı.  Yürüyüşün çağrı videosu RTÜK’ün onayıyla kamu spotu olarak televizyonlarda yayınlandı. Çağrıda ve yürüyüşte LGBTİQ+ düşmanlığı yapıldı. Çağrı videosu, kin ve düşmanlığa sevk edecek, toplum içerisindeki bir kesimi aşağılayan bir yapıda. Bu videoyu yayınlayarak siyasi iktidar ve RTÜK nefret ve ayrımcılık suçu işlemiştir. Yürüyüş esnasında yapılan konuşmalarda da LGBTİQ+lar ve kadınların can simidi 6284 hedef alındı. 

LGBTİQ+’ların aile kurumunu yok etmesinden bahisle yapılan yürüyüşün devlet eliyle de desteklendiğini görüyoruz. Bu ayki verilerimize baktığımızda ise görüyoruz ki öldürülen kadınların %26’sı boşanma aşamasında olduğu erkekler tarafından öldürüldü. Kadınların şiddet gördüğü ve sırf boşanmak istedikleri için, hayatlarına dair karar aldıkları için öldürüldüğü “aile kurumu” kadınların ezildiği bir ortam. Aile yapısını kutsallaştırıp kadınların öldürülmelerine meşru bir zemin yaratan düzene karşı mücadele etmeye devam edeceğiz. Heteronormatif düzeninizi yıkacağız, eşit ve özgür yaşayacağız,. İstanbul Sözleşmesi ve 6284’ten vazgeçmeyeceğiz!

6284 ve Sonuçları

Şiddet uygulayanlara uzaklaştırma, yakın koruma gibi birçok tedbiri düzenleyen; kadınları maddi olarak güçlendirmekten kimlik bilgilerinin değiştirilmesine kadar birçok hak tanıyan ve kadın örgütlerinin yıllarca süren mücadelesi sonucu yürürlüğe giren 6284 sayılı kanun etkin uygulandığı takdirde kadınları koruyor. Kadınları korumak ve şiddeti önlemek için getirilen 6284 sayılı kanun yasalaşması İstanbul Sözleşmesi’nin imzalanmasının ardından mümkün olabilmiştir. 

Gebze’de Muhammed Atikullah tarafından cinsel istismar girişiminde bulunulan ve darp edilip öldürülen 16 yaşındaki  Ayşegül Aydın’ın duruşması görüldü.  Davaya müdahilik talebimiz ise reddedildi. 

Trabzon’da evli olduğu Elvin Umayev tarafından öldürülen Turana Umayev’in duruşması görüldü. ‘Eşe karşı kasten öldürme’ suçundan ağırlaştırılmış müebbet cezasına çarptırılan sanığa “haksız tahrik” indirimi uygulanarak 24 yıl hapis cezası verildi. 

Daha önce şikayet dilekçesini dev şekilde astığımız E.O.’nun davasında şiddet uygulayan, tehditte bulunan faile “haksız tahrik” indirimi uygulanarak 7 ay ceza verildi.  

5 yaşındaki kızına cinsel istismar uygulayıp, video kaydı alan ve internette paylaşan O.Y. , “çocuğun cinsel istismarı” suçundan 26 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Diyarbakır’da Esma Başeğmez boşandığı Emrah Başeğmez tarafından bıçaklanıp, ateşli silahla öldürülmüştü. 3 aydır evin kulübesinde saklanan fail yakalandı ve çıktığı mahkeme tarafından tutuklandı. 

Şüpheli kadın ölümleri derhal aydınlatılmalıdır

Tekirdağ’a yazlık konutlarına giden üniversite öğrencisi Buse İlgin sabah kaldığı evde şüpheli şekilde ölü bulundu.

İstanbul’da bir kadın, binanın merdiven korkuluklarında asılı şekilde ölü bulundu.

Muğla’da sulama kanalında bir kadın cesedi bulundu. Kadının 78 yaşındaki Fettahna İlden olduğu tespit edildi.

Karaman’da 35 yaşlarındaki Hasibe Kara evinde ölü olarak bulundu. 

Isparta’da yalnız yaşayan Gül Beyaz Kayhan’a ulaşamayan yakınları polisi aradı. Gül Beyaz Kayhan evinde ölü olarak bulundu

Karaman’da 27 yaşındaki Astsubay Yeter Akar’ın işe gelmemesinden şüphelenen arkadaşları Yeter’in evine gittiler. Eve gittiklerinde Yeter Akar’ı ölü olarak buldular.

Mersin'de 25 yaşındaki Nur Efşan Tekinturhan evde bıçaklanmış olarak bulundu. Olayla ilgili olarak evli olduğu erkek H.T. gözaltına alındı. Şüpheli Nur Efşan’ın kendi kendisini bıçakladığını iddia etti. 

Konya’da 61 yaşındaki Hatice Kılınç kendisine ait üzüm bağının yanında üç günlük arama çalışmasından sonra ölü olarak bulundu. 

Ankara’da 23 yaşındaki Aleyna Ayas, çalıştığı yerin sahibinin evinin 13. katından şüpheli bir şekilde düşerek öldü. Aleyna’nın ailesi kızlarının intihar etmediğini, öldürüldüğünü ifade etti. Aleyna Ayas’ın ölümüyle ilgili şüphelilerin tutuksuz yargılanması dikkat çekti.

Eylül Ayında Kadınlar ile ilgili Neler oldu?

Leeds Üniversitesi'nden tatil için krallığa dönen Suudi bir öğrenci, Twitter hesabı olduğu ve muhalifler ile aktivistleri takip edip retweetlediği için 34 yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Başak Ceylan Torun boşanma aşamasında olduğu Kaan Boşnak tarafından evlilikleri boyunca psikolojik ve sosyal şiddete uğradığını açıkladı.

Eylül ayında ilkay Akkaya ve Aleyna Tilki’nin konserleri genel güvenlik gerekçesi ile iptal edildi.

Küba'da düzenlenen referandumla halk eşcinsel evlilikleri tanıyan 'Aile Yasası'na evet dedi. Ailenin sevgi ve gönüllü birlikteliğe dayanmasına ve üyelerinin eşit haklara sahip olmasına vurgu yapan yasa, farklı evlilik biçimlerini de tanıyor ve eşit tutuyor.

Eylül ayında öldürülen 26 kadının yaşam mücadelesi hikayeleri

Adana’da 2 çocuk annesi Şermin Sarı, boşandığı ve Erhan Poyraz tarafından darp edilerek öldürüldü. Şermin’in 2 ay önce ve öldürülmeden 4 gün önce fail hakkında uzaklaştırma kararı aldığı öğrenildi.

Bursa’da yaşayan 3 çocuk annesi Fadime Cuma, boşandığı Kahraman Çetinkaya tarafından dolmuş durağında ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail daha sonra aynı silahla intihar etti.

Amasya’da yaşayan 47 yaşındaki Sunay Aslan Kaya, birlikte olduğu Kadir Y. Tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail, Sunay’ın 19 yaşındaki oğlunu da aynı silahla vurarak öldürdü.

Şanlıurfa’da yaşayan 33 yaşındaki Arzı Elen, evli olduğu ve aralarında geçimsizlik olduğu iddia edilen Mahmut E. tarafından kıskançlık bahanesiyle ateşli silahla vurularak öldürüldü.

İzmir’de yaşayan 65 yaşındaki Sabiha Bulut, evli olduğu N. B. tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Failin Sabiha’yı öldürdükten sonra bir akrabasının cenazesine katıldığı ve cenazeden sonra polise teslim olduğu öğrenildi.  

Bartın’da 33 yaşındaki, 2 çocuk annesi Arzu Ar, boşanma aşamasında olduğu Metin Ar tarafından çocuğunun gözü önünde bıçaklanarak öldürüldü. Failin daha öncesinde “Eşe yönelik cinsel saldırı” , “Yaralama” ve “Tehdit” suçlarından cezaevinde kaldığı ve 2 gün önce adli kontrol şartıyla tahliye edildiği öğrenildi.

Mersin’de bir hastanede laborant olarak çalışan 34 yaşındaki Dilek Karaman, boşanma aşamasında olduğu Murat Karaman tarafından oğlunun doğum günü için çağrılarak sokakta ateşli silahla öldürüldü.

Erzincan’da 30 yaşındaki Handan Özen, evli olduğu Ahmet Özen tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Handan’ın fail hakkında uzaklaştırma kararı çıkardığı 1 ay önce kararın sona erdiği öğrenildi.

Adana’da yaşayan 25 yaşındaki 1 çocuk annesi Ezgi Deler, birlikte yaşadığı Razıl S. tarafından darp edilerek öldürüldü. 

Rize’de yaşayan 46 yaşındaki Yeliz Bülbül, evli olduğu Fatih Mehmet Bülbül tarafından kuzeni ile ilişkisi olduğu bahanesiyle ateşli silahla öldürüldü.

Antalya’ya tatile gelen Estonya Jelana Sadrın evli olduğu Mıhhail Sadrın tarafından kaldıkları otel odasında dövülerek öldürüldü. İhbarla gelen sağlık görevlilerince hastaneye kaldırılan turist kadın, yapılan müdahaleye rağmen kurtarılamadı. Kadının vücudunda morluklar ile 1.5 ve 2 santim derinliğinde kesik izleri tespit edildi.

Mersin'de yaşayan 15 yaşındaki Zeynep Bıçkı’yı üvey babası Hakan Uğur isimli erkek öldürdü. Fail, cinayetin ardından intihar etti.

Mardin'de yaşayan 32 yaşındaki Pakistan Öner, evli olduğu Emin Öner tarafından iki çocuğunun gözleri önünde bıçaklanıp boğazı kesilerek öldürüldü.

İstanbul’da 23 yaşındaki Vildan Boduroğlu ve kardeşi 18 yaşındaki Fatma Zehra Koyun, Vildan’ın evli olduğu Ferhat Bodurluğu tarafından bıçaklanarak öldürüldü.  Fail kızını bir odaya kilitledikten sonra öldürdüğü kadınların fotoğrafını çekerek sosyal medya hesabından paylaştı.

Kırşehir’de yaşayan Hatice T. boşanma aşamasında olduğu M.T. tarafından barışma teklifini reddettiği bahanesiyle öldürüldü.

Diyarbakır’da yaşayan Yasemin Demir hakkında 2 yıl önce evli olduğu Rüstem Demir tarafından emniyete kayıp başvurusunda bulunulmuştu. Rüstem Demir’in Yasemin Demir’i öldürüp kum ocağına gömdüğü ve şüphe çekmemek için kayıp başvurusunda bulunduğu ortaya çıktı.

Gaziantep’te 41 yaşındaki Zehra Durmuş, evli olduğu Süleyman Durmuş tarafından başına tahta ile vurularak öldürüldü. Fail tutuklandı.

Giresun’da Dilek Çamur, Ayşe Kılıç ve Damla Çubukçu, Nuri Çamur tarafından silahla vurularak öldürüldü. Dilek Çamur’un kendisinden boşanmak istemesini bahane eden fail tartışmayı engellemek isteyen Ayşe Kılıç ve Damla Çubukçu’yu da vurdu. Fail olayın ayrdından intihar etmeye çalıştı.

Antalya’da 21 yaşındaki üniversite öğrencisi Mümine Ersoy ayrılmak istediği Recep Y. Tarafından önce otomobilde darbedildi, daha sonra otomobilden inmek isteyen Mümine’ye engel oldu. Mümine’nin içinde olduğu araçla park halindeki başka bir araca çarptılar. Mümine çarpışmadan sonra 10 metre savruldu ve yolda öldü. Recep Y. hakkında ‘bilinçli taksirle adam öldürme’ suçundan 11 yıl hapis cezası istemiyle dava açıldı.

İstanbul’da 58 yaşındaki Havva Sayan uyuşturucu bağımlısı olduğu ifade edilen oğlu Ali Sayan tarafından boğazı kesilerek öldürüldü. Ali Sayan’ın bağımlılık tedavi merkezinden kaçtığı öne sürüldü. Fail tutuklandı.

Şırnak’ta öğretmen olarak görev yapan Berna Kargılı Bulduklu, evli olduğu Sinan Bulduklu tarafından ateşli silahla öldürüldü. 

Niğde’de 25 yaşındaki bir çocuk annesi Kiraz Büyüksaraç boşanma aşamasında olduğu erkek Mehmet Büyüksaraç tarafından 10 kez bıçaklandı. Ağır yaralanan Kiraz hayatını kaybetti. Fail tutuklandı. 

Samsun’da 45 yaşındaki Havva Dursun, evli olduğu Mehmet Dursun tarafından ateşli silahla vuruldu. Fail gözaltına alındı. 

*Raporumuz: Her ay basına yansıyan kadına yönelik şiddet haberlerinde davalar, yeni yaşanan olaylar ve kadın hareketine dair ayrıntılar yer almaktadır. Bizler, basına yansıyan haberleri ve doğrudan bize gelen başvuruları derleyerek bir sayıya ulaşıp, bu çerçevede raporumuzu hazırlıyoruz. Kadın Cinayeti raporumuzu Femicide kavramına göre ele alıyor, bir araya getiriyor ve değerlendiriyoruz. Yani Femicide kavramına göre; “embriyodan cenine, bebekten çocuğa, erişkinden yaşlıya kadar tüm kadın cinsiyetteki bireylerin sadece cinsiyetlerinden dolayı ya da toplumsal cinsiyet kimliği algısına aykırı eylemleri bahane edilerek, bir erkek tarafından öldürülmesi ya da intihara zorlanmasıdır. Femisidler salt kadın cinsiyetteki insanların öldürüldüğü cinayetler olarak algılanmamalıdır. Nefretle işlenen bu cinayetlerde, saldırıya uğrayan şey kadın kimliğidir.”