2023 Mart  Raporu*

Mart  Ayında 23 Kadın Cinayeti, 19 Şüpheli Kadın Ölümü

Türkiye’de kadın cinayetlerini durdurma mücadelesi 13 yıldır devam ediyor. Platform olarak, ihtiyacı tespit ettiğimiz 2010 yılından itibaren kadın cinayeti verilerini kamuoyuna açıklıyoruz. İçişleri Bakanlığı ise kaç kadının, neden, nasıl, kim tarafından öldürüldüğünü açıklamak yerine, kadın cinayeti verilerinin yanlış hazırlandığını söyleyerek gerçekleri çarpıtıyor. Kadın cinayeti ve şüpheli kadın ölümleri gerçekliğini açıklamakla birlikte, kadın cinayetlerini durdurmak için somut çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi de devletin görevidir. Bu görevin yerine getirilmesi için de ilgili tüm bakanlıkların, tüm mekanizmaların harekete geçirilmesi için mücadeleye devam edeceğiz. 

8  kadın hayatına dair karar almak istemesi bahanesiyle öldürüldü

Bu ay 23 kadın cinayeti işlenmiş, 19 kadın şüpheli bir şekilde ölü bulunmuştur. Öldürülen 23 kadından 8’si boşanmak istemek, barışmayı reddetmek, evlenmeyi reddetmek, ilişkiyi reddetmek gibi kendi hayatına dair karar almak istemesi bahanesi ile, 2’si ekonomik bahane ile, 1’i bakım altında olduğu bahanesi ile öldürüldü. 12’sinin ise hangi bahaneyle öldürüldüğü tespit edilemedi. 12 kadının hangi bahaneyle öldürüldüğünün tespit edilememesi, kadına yönelik şiddetin ve kadın cinayetlerinin görünmez kılınmasının bir sonucudur. Kadınların kim tarafından, neden öldürüldüğü tespit edilmedikçe; adil yargılama yapılmayıp şüpheli, sanık ve katiller caydırıcı cezalar almadıkça, önleyici tedbirler uygulanmadıkça şiddet boyut değiştirerek sürmeye devam ediyor.

Her biri birer yaşam olan kadın kardeşlerimizin isimlerini sizinle paylaşmak isteriz:

İllere göre Mart ayının kadın cinayetleri verileri ise şöyle:

Kadınlar kimler tarafından öldürüldü?

Mart ayında öldürülen 23 kadının 9’u evli olduğu erkek, 4’ü birlikte olduğu erkek, 2’si eskiden birlikte olduğu erkek, 2’si babası, 2’si oğlu, 2’si tanıdığı biri, 1’i akrabası, 1’i eskiden evli olduğu erkek tarafından öldürülmüştür. Bu ay kadınların %39’u evli olduğu erkek tarafından öldürüldü.

Kadınlar en çok evlerinde öldürüldü

Kadınların 16’sı evinde, 4’ü sokakta, 1’i  otelde, 1’i iş yerinde, 1’i ormanlık alanda öldürülmüştür.  Bu ay öldürülen kadınların %70’i evlerinde öldürüldü. 

Kadınlar en çok kesici aletler  ile öldürüldü

Bu ay öldürülen kadınların 12’si kesici aletlerle, 10’u ateşli silahlarla ve 1’i boğularak öldürüldü. Bu ay öldürülen kadınların %52’si kesici aletler ile öldürüldü.

Kadınların çalışma durumu hala tespit edilemiyor

Kadınların çalışma durumlarını tespit etmek ise çok zor. Önemli olan bu verinin de basın mensupları tarafından dikkate alınması gerektiğini düşünüyoruz. Bu ay TÜİK’in açıkladığı verilere göre, ‘ev işleriyle meşgul’ kadınların sayısı bir önceki yıla göre 65 bin daha arttı. Böylece TÜİK’e göre işgücü dahi sayılmayan kadınların sayısı 2022'de 9 milyon 982 bin oldu. TÜİK’in verileri bu şekilde açıklaması, kadın işsizliğinin gerçek boyutunun üzerini örtmeye çalışmaktır. Çalışma hayatına alınmayan ya da istihdamdan uzaklaştırılan kadınlar toplumda oluşan toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılık, şiddet ve kadın cinayetleri tehlikelerine karşı daha korunmasız hale gelmektedir. Ulaşılabilen veriye göre kadınların 2’si bir işyerinde çalışıyor ve 21 kadının çalışma durumu bilinememektedir.

KADINLARIN ÖZGÜR YAŞAMI SEÇİM PAZARLIĞI OLAMAYACAK KADINLARIN SEÇİMİ 6284 OLACAK

Seçimler yaklaştıkça bazı siyasi partiler içlerindeki kadın düşmanlığını ortaya çıkarmaya başladı. Şu anki siyasi iktidar yanına benzer yobaz düşüncelerdeki siyasi partileri topladı. Bu partilerden HÜDAPAR’ın daha önce İstanbul Sözleşmesi karşıtı söylemlerde bulunduğunu ve LGBTİQ+ nefret mitinglerine çağrılar yaptığını biliyoruz. Yine aynı parti çocuk yaşta evliliklerin olabileceğini ifade etmişti. Bu ittifakın diğer bir üyesi Yeniden Refah Partisi’nin ittifaka katılım şartları ise direkt kadınların kazanılmış haklarına saldırı içeriyor. Bu parti de kadınları koruyan 6284’ün ve nafakanın kaldırılmasını, laik eğitim sisteminden vazgeçilmesini talep ediyor. Ama biz kadınlar sizin zihniyetinizle savaşmaya devam edeceğiz. Mücadele ederek kazandığımız hiçbir şey sizin seçim pazarlığınız olamaz. Kendi hayatlarımız hakkında kendimiz karar alacağız, mücadele edeceğiz, direneceğiz, yaşayacağız ve sizler ise hep beraber gideceksiniz!

İstanbul Sözleşmesi’nden imzayı geri çeken, 6284’ü hedef haline getiren bu gerici zihniyet işte derneğimiz Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’na kapatma davası açmıştı. 5 Nisan’da derneğimizin kapatma davasında tüm kadınları ve LGBTİQ+’ları Çağlayan Adliyesi’ne bekliyoruz. 6284’e de Platformumuza da DOKUNAMAYACAKLAR! Platform durmayacak, kadın cinayetlerini durduracak.

8 MART’TA MEYDANLARDAYDIK

Her sene olduğu gibi bu sene de Türkiye’nin dört bir yanında 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde meydanlardaydık! Ankara’da platformumuzun üyesi kadınlar hukuksuz bir şekilde gözaltına alındı. Depremde üzerine düşen sorumluluğu da yerine getirmeyen siyasi iktidarı istifaya çağıran  üyelerimiz gözaltına alınırken kolluk kuvvetleri aynı gün Amedspor ve Bursaspor arasındaki müsabakadaki ırkçı nefret saldırıları sırasında sadece izledi.  Kolluk kuvvetlerinin görevi güvenliği sağlamak değil miydi? Öyle olsa bile bunu yapmadıklarını biliyoruz. Uzaklaştırma kararlarına rağmen, defalarca kolluk kuvvetlerine şikâyette bulunmalarına rağmen kaç kadın öldü? Yeterli soruşturma yapılmadığı için kaç kadının ölümü şüpheli kaldı? Kadınlar meydanlarda mücadele verirken gözaltına alınıyor; evlerde, işyerlerinde, sokakta yaşam mücadelesi verirken de görmezden geliniyorlar. Ama şunu bilsinler ki biz hiç mücadelemizden vazgeçmeyeceğiz, eşit ve özgür yaşayacağız!

6284 ve Sonuçları

Şiddet uygulayanlara uzaklaştırma, yakın koruma gibi birçok tedbiri düzenleyen; kadınları maddi olarak güçlendirmekten kimlik bilgilerinin değiştirilmesine kadar birçok hak tanıyan ve kadın örgütlerinin yıllarca süren mücadelesi sonucu yürürlüğe giren 6284 sayılı kanun etkin uygulandığı takdirde kadınları koruyor. Kadınları korumak ve şiddeti önlemek için getirilen 6284 sayılı kanun yasalaşması İstanbul Sözleşmesi’nin imzalanmasının ardından mümkün olabilmiştir.

Şiddet gördüğü gerekçesiyle evli olduğu erkek hakkında uzaklaştırma kararı aldıran ve boşanma davası açmaya hazırlanan Tülay Erşahin Yaşar, darp soruşturmasının takipsizlikle sonuçlandığı 8 Mart günü kararı aldırdığı Murat Yaşar tarafından öldürüldü. 

Öğrencisi tarafından öldürülen Ceren Damar’a hakaret suçundan yargılanan sanık avukatı Vahit Bıçak “zincirleme şekilde kişinin anısına alenen hakaret” suçundan 1 yıl 5 ay 15 gün hapis cezasına çarptırıldı. 

Pınar Gültekin’i öldüren Cemal Metin Avcı hakkında istinaf mahkemesinde görülen davada sanık hakkında yerel mahkemece verilen haksız tahrik indirimi kaldırılarak “Tasarlayarak ve canavarca hisle eziyet çektirerek kasten öldürme” suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi. 

2021’de İlknur Gökay Tuncel’i bıçaklayarak öldüren Selçuk Gezici hakkında açılan davada sanık için haksız tahrik indirimi uygulanmadan “Tasarlayarak kasten öldürme” suçundan ağırlaştırılmış müebbet cezası verildi. 

İstanbul Sözleşmesi’nin ve 6824’ün tam ve etkin uygulanmasının kadınlar için ne kadar hayati olduğunu tüm bu örnekler göstermektedir. Kadınların etkin korunması için tedbir kararları uygulanmalı, süreç takip edilmeli, devletin tüm birimleri kadınların haklarını korumalı ve görevini yerine getirmeyen kamu görevlileri cezasız kalmamalıdır. 

Şüpheli kadın ölümleri derhal aydınlatılmalıdır

Bir süredir raporlarımızda da açıkladığımız gibi intihar veya doğal ölüm gibi sunulan şüpheli kadın ölümleri ve şüpheli bir şekilde ölü bulunan kadın sayısında pandemi süreciyle birlikte çok ciddi bir artış yaşanmaktadır. Şüpheli kadın ölümleri, maalesef kadın cinayetlerinden daha da zorlu olabilmektedir. Kadınların öldürülüp öldürülmediği, gerçekten kaza ile mi öldükleri, kadınların toplumsal cinsiyet temelli öldürülüp öldürülmediği (kadın cinayeti olup olmadığı), intihar edip etmedikleri veya intihara sürüklenip sürüklenmediklerinin açığa çıkarılması gerekmektedir.

İstanbul’da 28 yaşındaki Nurcan Gülden yatağında çıplak bir şekilde ölü bulundu.

Konya’da çöp depolama tesisine ait alan kız bebek cesedi bulundu.

Ankara’da gölde kimliği tespit edilemeyen bir kadın cesedi bulundu.

Siirt’te 27 yaşındaki Kader Yıldız şüpheli bir şekilde kayalıkların üzerinden düşerek öldü.

Ankara’da 32 yaşındaki Dagmara Veronica Erol evinde ölü olarak bulundu. Kolluk kuvvetleri kadının tüfek vurulduğunu ifade etti. 

Şanlıurfa’da 43 yaşındaki Aysel Ay oğlu S.A. tarafından silahla öldürüldü. Şüphelinin silahla oynarken yanlışlıkla vurduğu iddia edildi ancak S.A. olay yerinden kaçtı. Şüpheli hala bulunamadı. 

Diyarbakır’da 19 yaşındaki görme engelli Fatmagül Sabruk balkondan düşerek öldü. 

İzmir’de 19 yaşındaki bir çocuk annesi Nazlı Göl evinde çıkan yangında öldü. Evli olduğu erkek çocuğunu ve Nazlı’yı kurtarmak için eve girdiğini ancak Nazlı’yı kurtaramadığını ifade etti.

Karabük’te 18 yaşındaki üniversite öğrencisi Jeannah Danys Dinabongho Ibouanga Filyos Çayı kenarından ölü olarak bulundu. İlk tespitlere göre kadının boğularak öldüğü belirtildi. 

Batman’da dört çocuk annesi 43 yaşındaki Zeynep Ayrılmak evinde bıçaklanarak öldürülmüş halde bulundu. Polis şüpheli olarak Zeynep’in abisini arıyor. 

Mart ayında kadınlar ile ilgili neler oldu?

Mimar Kerem Türker Vakfı’nın 2023 ödülleri arasında olan kadın sorunları ve cinsiyet eşitliği alanında verilen ‘Lale Dikmen Türker Ödülü’ Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu ile SES Eşitlik ve Dayanışma Derneği’nin oldu. Genel Temsilcimiz Gülsüm Kav ödülü alırken “deprem kadınlara olmuşçasına hayatı yeniden kurmanın yükünü taşıyan kadınlara ithaf etmek istiyoruz” dedi.

Musa Orhan'a 'hakaret ettiği' gerekçesiyle yargılanan Ezgi Mola'ya destek veren oyuncu Farah Zeynep Abdullah'a, 'hakaret' suçundan para cezası verildi.

Konya’da güzellik merkezi açılışında Selin Ciğerci saldırı girişimine maruz kaldı. Cinsiyet değiştirdiği için radikal dinci çevrelerin hedefi haline gelen Selin Ciğerci’nin bulunduğu güzellik merkezi önünde toplanan bir grup işletmeye girmeye çalıştı.

Mart ayında öldürülen 23 kadının yaşam mücadelesi hikayeleri

Adana’da yaşayan 24 yaşındaki Zülfiye Dopoğlu babası Mehmet Dopoğlu tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Kızını evden kaçması bahanesiyle öldüren fail, Zülfiye’nin nişanlısını da öldürdü.

İzmir’de 30 yaşındaki Aslı Angi 45 gün önce boşandığı Mehmet Angi tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Aslı, çocuklarını görmek için failin evine 2 polis eşliğinde gitmişti.

Ordu’da 32 yaşındaki 4 çocuk annesi Yeliz Gültaş boşanmak istediği bahanesiyle, evli olduğu Muhammer Gültaş tarafından 10 yerinden bıçaklanarak öldürüldü.

Batman’da yaşayan 33 yaşındaki Tuğba Atılgan minibüs beklediği sırada evli olduğu Murat Atılgan tarafından ateşli silah ile vurularak öldürüldü. Failin daha sonra evini ateşe verdiği öğrenildi.

İstanbul’da 27 yaşındaki Miray Atmaca evine girerken eskiden birlikte olduğu Mevlüt İçin tarafından ateşli silahla başından vurularak öldürüldü. Fail daha sonra aynı silahla intihar etti. Kadının fail hakkında 3 ay uzaklaştırma kararı almış olduğu öğrenildi.

Malatya’da 21 yaşındaki Buse Çelik birlikte olduğu Ö. Y. tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Fail daha sonra bir sürücüyü bıçaklayarak aracını gasp etti.

İstanbul’da yaşayan 29 yaşındaki Tülay Erşahin Yaşar evli olduğu Murat Yaşar tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Fail daha sonra 5. kattaki evlerinden atlayarak intihar etti. Tülay’ın fail hakkında şikayetçi olduğu ve öldürüldüğü gün dosyaya takipsizlik kararı verildiği öğrenildi.

Manisa’da 39 yaşındaki Sabriye Sarıkaya kızının evli olduğu erkek Mehmet E. Tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Olay anında ayrıca Sabriye Sarıkaya’nın evli olduğu erkek Mehmet Sarıkaya da öldürüldü. Fail gözaltına alındı.

Ankara’da 24 yaşındaki Gaye Güven eskiden birlikte olduğu erkek Yiğit Bozkurt tarafından silahla vurularak öldürüldü. Olayın ardından fail taksiyle kaçmaya çalıştı. Daha sonra intihar etti.

İstanbul’da D.R. birlikte olduğu erkek S.R. tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Hastaneye kaldırılan D.R. hayatını kaybetti. S.R. gözaltına alındı. 

Denizli’de 48 yaşındaki iki çocuk annesi Arzu Tutal evli olduğu erkek Hıdır Tutal tarafından silahla vurularak öldürüldü. Fail aynı silahla intihar etmeye çalıştı. 

İzmir’de 62 yaşındaki Aysel Genç, kızı Seher Genç’in eskiden evli olduğu erkek Davut Yiğitoğlu tarafından silahla vurularak öldürüldü. Seher Genç ise ağır yaralandı. Fail gözaltına alındı. 

Afyonkarahisar’da 31 yaşındaki Ebru Tekin birlikte olduğu erkek K.Ç. tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Fail gözaltına alındı. 

Yozgat’ta üç çocuk annesi Rabia Temel boşanma aşamasında olduğu ve hakkında uzaklaştırma kararı olan erken Mehmet T. tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Ayrıca Rabia T.’nin annesi Güler G.’yi de yaraladı. Fail yakalandı.

Artvin’de 35 yaşındaki Canan Bozkurt evli olduğu erkek Özer Bozkurt tarafından silahla vurularak öldürüldü. Fail olayın ardından intihar etti.

Kocaeli’nde 13 yaşındaki Yağmur Rüzgar ve 10 yaşındaki erkek kardeşi Emre Rüzgar babaları Murat Rüzgar tarafından boğularak öldürüldü. Fail tutuklandı.

İstanbul’da 40 yaşındaki Umıda Tulyaganova birlikte olduğu erkek Rıza Beler tarafından taşla öldürüldü. Fail daha sonra kadının vücudu parçalara ayırıp buzdolabına koydu. Fail gözaltına alındı.

Eskişehir’de 55 yaşındaki Elena Samsanova evli olduğu erkek Atila Sarıhan tarafından bıçaklanarak öldürüldü.  Fail gözaltına alındı.

Mersin’de 48 yaşındaki Yasemin Özer evli olduğu İrfan Özer tarafından annesinin bakımlarını yapmadığı bahanesiyle ateşli silahla öldürüldü. Ardından 90 yaşındaki Muzafer Özer oğlu İrfan Özer tarafından hastalığı sebebiyle acı çekmesini istemediği bahanesiyle öldürüldü.

Antalya’da 45 yaşındaki iç mimar Zehra Çatal eski iş ortağı olduğu iddia edilen Yılmaz Fahrioğlu tarafından iş yerinde ateşli silah ile öldürüldü.

Adana’da 40 yaşındaki Sultan Sarıboğa evli olduğu Kasım Karaboğa tarafından aldatıldığını düşündüğü bahanesiyle evinde kesici alet ile öldürüldü.

Manisa’da 55 yaşındaki Cemile Karataş oğlu Emrah Karataş tarafından evinde kesici alet ile öldürüldü.

*Raporumuz: Her ay basına yansıyan kadına yönelik şiddet haberlerinde davalar, yeni yaşanan olaylar ve kadın hareketine dair ayrıntılar yer almaktadır. Bizler, basına yansıyan haberleri ve doğrudan bize gelen başvuruları derleyerek bir sayıya ulaşıp, bu çerçevede raporumuzu hazırlıyoruz. Kadın Cinayeti raporumuzu Femicide kavramına göre ele alıyor, bir araya getiriyor ve değerlendiriyoruz. Yani Femicide kavramına göre; “embriyodan cenine, bebekten çocuğa, erişkinden yaşlıya kadar tüm kadın cinsiyetteki bireylerin sadece cinsiyetlerinden dolayı ya da toplumsal cinsiyet kimliği algısına aykırı eylemleri bahane edilerek, bir erkek tarafından öldürülmesi ya da intihara zorlanmasıdır. Femisidler salt kadın cinsiyetteki insanların öldürüldüğü cinayetler olarak algılanmamalıdır. Nefretle işlenen bu cinayetlerde, saldırıya uğrayan şey kadın kimliğidir.”