2023 Temmuz Raporu*

Temmuz Ayında 25 Kadın Cinayeti, 9 Şüpheli Kadın Ölümü

Türkiye’de kadın cinayetlerini durdurma mücadelemiz 13 yıldır devam ediyor. Platform olarak, ihtiyacı tespit ettiğimiz 2010 yılından itibaren kadın cinayeti verilerini kamuoyuna açıklıyoruz. Bakanlıklar ise kaç kadının, neden, nasıl, kim tarafından öldürüldüğünü açıklamak yerine, kadın cinayeti verilerinin yanlış hazırlandığını söyleyerek gerçekleri çarpıtıyor. Kadın cinayeti ve şüpheli kadın ölümleri gerçekliğini açıklamakla birlikte, kadın cinayetlerini durdurmak için somut çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi de devletin görevidir. Bu görevin yerine getirilmesi için de ilgili tüm bakanlıkların, tüm mekanizmaların harekete geçirilmesi için mücadeleye devam edeceğiz. 

6  kadın hayatına dair karar almak istemesi bahanesiyle öldürüldü

Bu ay 25 kadın cinayeti işlenmiş, 9 kadın şüpheli bir şekilde ölü bulunmuştur. Öldürülen 25 kadından 6’sı boşanmak istemek, barışmayı reddetmek, evlenmeyi reddetmek, ilişkiyi reddetmek gibi kendi hayatına dair karar almak istemesi bahanesi ile, 1’i failin aldatmasının ortaya çıkması bahanes ile öldürüldü. 18’inin ise hangi bahaneyle öldürüldüğü tespit edilemedi. 18 kadının hangi bahaneyle öldürüldüğünün tespit edilememesi, kadına yönelik şiddetin ve kadın cinayetlerinin görünmez kılınmasının bir sonucudur. Kadınların kim tarafından, neden öldürüldüğü tespit edilmedikçe; adil yargılama yapılmayıp şüpheli, sanık ve katiller caydırıcı cezalar almadıkça, önleyici tedbirler uygulanmadıkça şiddet boyut değiştirerek sürmeye devam ediyor.

Her biri birer yaşam olan kadın kardeşlerimizin isimlerini sizinle paylaşmak isteriz:

İllere göre Temmuz ayının kadın cinayetleri verileri ise şöyle:

Kadınlar kimler tarafından öldürüldü?

Temmuz ayında öldürülen 25 kadının 8’i evli olduğu erkek, 7’si birlikte olduğu erkek, 3’ü eskiden evli olduğu erkek, 2’si oğlu, 1’i akrabası,  1’i babası, 1’i tanıdığı biri ı tarafından öldürülmüştür. 2 kadını öldüren kişi ile yakınlığı tespit edilememiştir. Bu ay kadınların %32’si evli olduğu erkek tarafından öldürüldü.

Kadınlar en çok evlerinde öldürüldü

Kadınların 12’si evinde, 4’ü sokakta,  2’si otelde, 2’si arabada, 1’i arazide, 1’i ıssız yerde, 1’i işyerinde, 1’i su ve kenarında  öldürülmüştür. 1 kadının öldürüldüğü yer tespit edilememiştir. Bu ay öldürülen kadınların %48’i evlerinde öldürüldü. 

Kadınlar en çok ateşli silah  ile öldürüldü

Bu ay öldürülen kadınların 16’sı ateşli silahlarla, 5’i kesici aletlerle, 1’i darp edilerek, 3’ü boğularak öldürüldü. Bu ay öldürülen kadınların %64’ü ateşli silah ile öldürüldü.

Kadınların çalışma durumu hala tespit edilemiyor

Kadınların çalışma durumlarını tespit etmek ise çok zor. Önemli olan bu verinin de basın mensupları tarafından dikkate alınması gerektiğini düşünüyoruz. Bu ay TÜİK’in açıkladığı verilere göre, ‘ev işleriyle meşgul’ kadınların sayısı bir önceki yıla göre 65 bin daha arttı. TÜİK’in verileri bu şekilde açıklaması, kadın işsizliğinin gerçek boyutunun üzerini örtmeye çalışmaktır. Çalışma hayatına alınmayan ya da istihdamdan uzaklaştırılan kadınlar toplumda oluşan toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılık, şiddet ve kadın cinayetleri tehlikelerine karşı daha korunmasız hale gelmektedir. Ulaşılabilen veriye göre kadınların 7’si bir işyerinde çalışıyor, 1’i herhangi bir yerde çalışmıyor ve 17 kadının çalışma durumu bilinememektedir.

Kadın, Çocuk ve Doğa Düşmanlarının İlk Adımları

Son 20 yıl boyunca kadın, çocuk ve doğa düşmanı ideolojilerini uygulayan siyasi iktidar seçim sonrası ilk icraatları olarak bu ideolojilerini devam ettirdi. Kanun koyucular, kanunları korumakla görevli olanlar yine kanunları kendileri ihlal ettiler.

2021 yılında Akbelen Ormanı’nın kömür madenine dönüştürülmesi için Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Limak Holding’e verilmişti. Ormanı korumaya çalışan yerli halk ve aktivistler direniş göstererek hukuk yoluna başvurmuşlardı. Tüm bunlara rağmen Temmuz ayında Akbelen Ormanı’nda ağaçlar kesilmeye başlandı. Direnişçiler Jandarma tarafından tazyikli su sıkılarak uzaklaştırılmaya çalışıldı, göz altına alındılar. Anayasa’nın 169. maddesi: “Ormanlara zarar verebilecek hiçbir faaliyet ve eyleme müsaade edilemez.” İfadesi bulunmasına rağmen siyasi iktidara yakın bu şirketler suç işliyor. Kadın Meclisleri olarak biz de Akbelen direnişine katılarak bu hukuksuzluğa karşı duruyoruz.

İlk hedefi kadın cinayetlerini ve kadına yönelik şiddeti, çocuk ihmali ve istismarını önlemek, sosyal içermeyi artırmayı hedefleyen politikalar olması gereken Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı da ilk adımını ataerkil anlayışın sürdürülmesi için attı. Bakan yaptığı açıklamayla süresiz nafakanın erkekleri mağdur ettiğini ve kadınların şiddet gördükleri evliliklerine geri dönmek istediklerini belirtti. 

Bunun yanında 6 yaşındaki Hatice Timur ve annesi Zübeyde Timur babaları Yaşar Timur tarafından öldürüldüğünde, Bakanlık gündeminin doğurganlığı arttırmak olduğunu ifade etti. Bunun için ise evlenmeyi teşvik etmek amacıyla kişilere maddi yardım verilmesinin planlandığı belirtildi. Zorla evlendirilmelerin ve başlık parası gibi bir geleneğin hala devam ettiği bir coğrafyada sırf bu parayı almak için çocuklarını zorla evlendiren kişiler olmayacak mı? Zorla evlendirilen bu kadınlar, sizler nafakayı hedef aldığınız için, boşanamayıp şiddet gördüğü bir evlilik içerisinde yaşamaya devam edebilirler. Yaptığınız “Kadınlar 6284 istemiyor, evlerine dönmek istiyorlar” açıklaması bu durumun bir göstergesidir. Çünkü kadınlar sığınma evlerinde 6 ay süre kalabiliyorlar. Bu süreçten sonra hiçbir güvenceleri bulunmuyor. Kadınlar ekonomik ve psikolojik olarak güçlendirilmedikçe, kanunlar tarafından korunmadıkça şiddet döngüsüne tekrar gireceklerdir. Biz şiddet gören kadınların sesi olmaya devam edeceğiz, siz de görevinizi yapın ve kadınların insan haklarını koruyan politikalar geliştirin.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın yaptığı ilk açıklama ise; kız çocukları için ayrı okul açılması gerekliliği oldu. Bu ihtiyacın sebebi ise; kız çocuklarının okullaşma oranın düşük olması, ailelerin sınıfta erkek çocuk var diye kız çocuklarını okula göndermek istememesi olarak belirtildi. Bu noktada ihtiyaç duyulan şey kız çocuklarına ayrı okul açılması değil bu düşünce ve ideolojinin düzeltilmesidir. Kız çocuklarına ayrı okul açılması eğitimde ayrımcılık ve ötekileştirmedir. Kadın olmanın üzerindeki toplumsal baskıyı ve toplumsal cinsiyet normlarını daha küçük yaşlardan beri içselleştirmelerine neden olacak bir uygulamadır. Siyasi iktidarın ve yeni kurulan hükümet kadın düşmanı politikalarına rağmen örgütlü mücadelemiz devam ediyor. Kadın Meclisleri her zaman yanında! 

İstanbul Kadın Meclisleri olarak şarkılarımız, sözlerimiz, özgürlüklerimiz için buluşma gerçekleştirdik. Biz kadınlar birbirimize kenetlenerek daha çok güçleniyor ve baskılarınızla mücadele etmeye devam ediyoruz.

Katili serbest Ezgi için adalet! 1 yıl oldu. 

Ezgi Zerkin’in ölümünün üzerinden 1 yıl geçti fakat katil Deniz Özarslan hala yakalanamadı. Özgürlükleri için, doğaları için, fikirleri için direnenlerin karşısında anında harekete geçen iktidar kadınlar öldürüldüğünde failini bulmak için aynı sistemi kuramıyor, kurmuyor. Katillerin sırtını sıvazlayan, her gün cezasızlığın boyutunu artıran ve nihayetinde de faillerin serbest bir şekilde aramızda dolaşmasını sağlayan sistemin karşısında Kadın Meclis’leri var. İzmir Kadın Meclisi’miz “Ezgi İçin Adalet!” diyerek meydanlardaydı. Ezgi’nin ailesi ve hiçbir kadın asla yalnız yürümeyecek!

6284 ve Sonuçları

28 yaşındaki öğretmen Şeyma A. boşanmak istediği bahanesiyle İstanbul'da Cumhuriyet Savcısı olan Fatih V. tarafından şiddete maruz kaldı. Boğazını sıkarak, 'Seni öldüreceğim' şeklinde tehditler savuran savcı, kadın bayıldıktan sonra banyodaki küvete götürdü. Nefessiz kaldığı için bayılan kadın gözlerini açtığında, savcı evden ayrıldı. Şiddete maruz kalan kadın uzaklaştırma kararı aldı. 

Sultan Irmak, 3 Mayıs 2022 tarihinde evinde, başından vurulmuş olarak şüpheli şekilde ölü bulundu. Olay günü binadan çıktıkları tespit edilen Sultan Irmak'ın birlikte olduğu Berk Tekcan ile arkadaşları Hacı Yakup Karaca ve Kadir Çeribaşı gözaltına alın müebbet hapis cezası istemiyle dava açılmıştı. Mahkeme heyeti, Berk Tekcan'ın oy çokluğuyla, Hacı Yakup Karaca ile Kadir Çeribaşı'nın ise oy birliği ile ayrı ayrı beraatlarına hükmetti.

İstanbul’da bir kadın Şeyhmus Dağ isimli kişi tarafından sokak ortasında darp edildi ve bayıldı. Bayılan kadını park halindeki minibüse sürükleyerek taşımaya çalışan şüpheli çevredekilerin ihbarı üzerine gözaltına alındı. Dağ’ın ayrı suçlardan 11 adet suç kaydı bulunduğu öğrenildi.

Şüpheli kadın ölümleri derhal aydınlatılmalıdır

Bir süredir raporlarımızda da açıkladığımız gibi intihar veya doğal ölüm gibi sunulan şüpheli kadın ölümleri ve şüpheli bir şekilde ölü bulunan kadın sayısında pandemi süreciyle birlikte çok ciddi bir artış yaşanmaktadır. Şüpheli kadın ölümleri, maalesef kadın cinayetlerinden daha da zorlu olabilmektedir. Kadınların öldürülüp öldürülmediği, gerçekten kaza ile mi öldükleri, kadınların toplumsal cinsiyet temelli öldürülüp öldürülmediği (kadın cinayeti olup olmadığı), intihar edip etmedikleri veya intihara sürüklenip sürüklenmediklerinin açığa çıkarılması gerekmektedir.

İstanbul’da 15 gündür kiracılarından haber alamayan ev sahibinin girdiği evde bazanın altında battaniyeye sarılmış halde bir kadın şüpheli şekilde ölü bulundu. Evde yabancı uyruklu karı koca ile oğullarının yaşadığı öğrenilirken, yaklaşık 10 gün önce adam ile çocuğun evden ayrıldığı iddia edildi.

Mersin’de 18 yaşındaki Dİlan Yaman birlikte olduğu Y.E. pompalı tüfeği gösterirken ateş alması sonucu kaza ile öldüğü iddia edildi.

Çanakkale’de 39 yaşındaki Yeşim Demir birlikte olduğu erkek ile gün batımını izlerken uçurumdan düşerek şüpheli şekilde hayatını kaybetti.

Temmuz ayında kadınlar ile ilgili neler oldu?

Afganistan'da Taliban yönetiminin güzellik salonlarının kapatılması için verdiği süre doldu. Kapanan güzellik salonlarının sayısı 12 bini bulurken 60 binden fazla kadının işsiz kaldığı tahmin ediliyor.

Rusya'da cinsiyet değişikliği yapılmasını yasaklayan yasa tasarısı kabul edildi. Cinsiyet değişikliği için ameliyat ve hormon tedavisi gerçekleştirilemeyecek, halihazırda cinsiyet değişikliği yapmış kişilere de çeşitli kısıtlamalar getirileceği açıklandı.

Bursa'nın Büyükorhan ilçesinin Karaağız Mahallesi'nde muhtarlık ve dernek aldığı kararla, köyde düğün, kına ve asker uğurlama eğlencesinde kadın ve erkeklerin bir arada eğlenmesi, 'dinen uygun değil' denilerek yasakladı.

İstanbul Taksim Eğitim Araştırma Hastanesi’nde görev yaptığı sırada sistematik mobbing ve baskının, disiplin soruşturmalarının ardından “genel ahlakı bozduğu” iddiasıyla doktorluktan men edilen trans Larin Kayataş göreve iade edildi.

Uşak Üniversitesi öğrencisi Melisa Caymaz, mezuniyet töreni sırasında LGBTIQ+ bayrağı açarak sahneden indi. Sosyal medya ve bazı gazeteler tarafından hedef gösterilen Caymaz nefret içerikli söylemlere maruz kaldı ve ölüm tehditleri aldığını açıkladı.

Temmuz ayında öldürülen 25 kadının yaşam mücadelesi hikayeleri

İstanbul’da Güler Gökgöz birlikte olduğu Tuncay Erol tarafından evinde kıskançlık bahanesiyle iki çocuğunun gözleri önünde öldürüldü.

Manisa’da 52 yaşındaki Beyhan Urhan oğlu Ozan Urhan tarafından başından vurularak öldürüldü. Fail İzmir’de ölümle tehdit ettiği eskiden birlikte olduğu kadının evi önünde yakalandı.

Mersin’de 27 yaşındaki Esra Asena Temir birlikte olduğu Mustafa Bangiz tarafından darp edilerek öldürüldü.

Ankara’da 45 yaşındaki Döndü Satılmış Ünal evli olduğu Akif Ünal tarafından kıskançlık bahanesiyle sokak ortasında öldürüldü.

Nevşehir’de 29 yaşındaki Gamze Durmuş boşanma aşamasında olduğu Metin Durmuş tarafından boğularak öldürüldü.

İstanbul’da 39 yaşındaki Nazlı Şahin ve annesi 57 yaşındaki Salime Şahin, evli olduğu Erdal Şahin tarafından boşanmak istemesi sebebiyle evinde ateşli silahla öldürüldü. Erdal Şahin’in kayınpederi Mehmet Şahin eve geldiğinde de korkunç manzarayla karşılaştı ve kalp krizi geçirdi.

Batman’da 37 yaşındaki Aysel Ekici evli olduğu Murat Ekici tarafından evinde ateşli silahla öldürüldü.

Karaman’da 34 yaşındaki Fatma Sema Çalışkan birlikte olduğu M. M. ile tartıştıktan sonra 12 yaşındaki çocuğunu da alıp bir tanıdığına sığındı. Kaldıkları yeri öğrenen M. M. Fatma Sema çalışkanı ateşli silahla öldürdü.

Mardin’de 45 yaşındaki Hindirin Aydoğan Kuzey ve Doğu Suriye kenti Qamişlo’da yaşayan ailesinin yanına gitmek istemesi üzerine evli olduğu Zeki Aydoğan tarafından evde önce işkence edildi. Bir süre sonra ise ateşli silahla öldürüldü.

Bursa’da 42 yaşındaki Semra Elmas dere yatağında şüpheli şekilde ölü bulunmuştu. Otopsi sonrası öldürüldüğü ortaya çıkan Semra Elmas’ın tır şöförü Arif Çakıroğlu tarafından boğularak öldürüldüğü ortaya çıktı.

İzmir’de 30 yaşındaki Kübra Ö. eskiden evli olduğu Mehmet Ö. tarafından sokak ortasında ateşli silahla öldürüldü.

İstanbul’da Cahide Sevgi Arapoğlu birlikte olduğu Mustafa Kolay tarafından evinde ateşli silahla öldürüldü.

Sakarya’da 49 yaşındaki Kader Akşan birlikte olduğu H. E. tarafından ateşli silahla göğsünden ve karnından vurularak öldürüldü.

Hatay’da Zehra Aysel Çatal eskiden evli olduğu erkek tarafından ateşli silahla öldürüldü.

Nevşehir’de Zübeyde Timur ve kızı Hatice Timur, boşandığı Yaşar Timur tarafından tatil yaptıkları otelde bıçaklanarak öldürüldü. Yaşar Timur'un, Danimarka'dan Türkiye'ye kadar Zübeyde Timur ve kızını takip ettiği ortaya çıktı. 

Malatya’da 22 yaşındaki Büşra Alper evli olduğu Mehmet Alper tarafından 3o kez bıçaklanarak öldürüldü.

Samsun’da 43 yaşındaki Melek Baştürk 16 yaşındaki oğlu V.S.K. tarafından evinde ateşli silahla öldürüldü.

Ankara’da 26 yaşındaki Suzan Çalık boşanma aşamasında olduğu Uğur Çalık tarafından kıskançlık bahanesiyle bıçaklanarak öldürüldü. Suzan Çalık’ın annesi “Bayramda köye geldiklerinde durup dururken kızımı dövdü. Şikayetçi olmadık bu olayda, 'araları düzelir' diye; ama ne yazık ki düzelmedi, hatta daha kötüye gitti.” dedi.

İstanbul’da 46 yaşındaki Gönül Er birlikte olduğu Murat Edepli tarafından ayrılmak istediği bahanesiyle evinde bıçaklanarak öldürüldü.

Antalya’da 25 yaşındaki Merve Girişmek birlikte olduğu Batuhan Cambak tarafından sokak ortasında ateşli silahla öldürüldü.

Manisa’da 27 yaşındaki Sultan Zencirci, Ferhat Kuru tarafından iş yerinde ateşli silahla öldürüldü. Ferhat Kuru’nun Gül Demir ile birlikte olduğu, Sultan Zencirci ile de mesajlaştığının ortaya çıktığı ve bu sebeple aynı yerde çalışan kadınların iş yerini basarak iki kadına da ateş ettiği iddia edildi. Gül Demir de olay sebebiyle ağır yaralandı.

Çorum’da 35 yaşındaki Gülten Ataklı boşanma aşamasında olduğu Mürsel Ataklı tarafından ateşli silahla öldürüldü.

Mersin’de A.B. cezaevinden firar ettiği ve 3 yıldır başkasına ait kimlik kullandığı belirlenen M.D. tarafından öldürüldüğü ortaya çıktı.

*Raporumuz: Her ay basına yansıyan kadına yönelik şiddet haberlerinde davalar, yeni yaşanan olaylar ve kadın hareketine dair ayrıntılar yer almaktadır. Bizler, basına yansıyan haberleri ve doğrudan bize gelen başvuruları derleyerek bir sayıya ulaşıp, bu çerçevede raporumuzu hazırlıyoruz. Kadın Cinayeti raporumuzu Femicide kavramına göre ele alıyor, bir araya getiriyor ve değerlendiriyoruz. Yani Femicide kavramına göre; “embriyodan cenine, bebekten çocuğa, erişkinden yaşlıya kadar tüm kadın cinsiyetteki bireylerin sadece cinsiyetlerinden dolayı ya da toplumsal cinsiyet kimliği algısına aykırı eylemleri bahane edilerek, bir erkek tarafından öldürülmesi ya da intihara zorlanmasıdır. Femisidler salt kadın cinsiyetteki insanların öldürüldüğü cinayetler olarak algılanmamalıdır. Nefretle işlenen bu cinayetlerde, saldırıya uğrayan şey kadın kimliğidir.”