2023 Ağustos Raporu*

Ağustos Ayında 29 Kadın Cinayeti, 21 Şüpheli Kadın Ölümü

Türkiye’de kadın cinayetlerini durdurma mücadelemiz 13 yıldır devam ediyor. Platform olarak, ihtiyacı tespit ettiğimiz 2010 yılından itibaren kadın cinayeti verilerini kamuoyuna açıklıyoruz. Bakanlıklar ise kaç kadının, neden, nasıl, kim tarafından öldürüldüğünü açıklamak yerine, kadın cinayeti verilerinin yanlış hazırlandığını söyleyerek gerçekleri çarpıtıyor. Kadın cinayeti ve şüpheli kadın ölümleri gerçekliğini açıklamakla birlikte, kadın cinayetlerini durdurmak için somut çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi de devletin görevidir. Bu görevin yerine getirilmesi için de ilgili tüm bakanlıkların, tüm mekanizmaların harekete geçirilmesi için mücadeleye devam edeceğiz. 

8  kadın hayatına dair karar almak istemesi bahanesiyle öldürüldü

Bu ay 29 kadın cinayeti işlenmiş, 21 kadın şüpheli bir şekilde ölü bulunmuştur. Öldürülen 29 kadından 8’i boşanmak istemek, barışmayı reddetmek, evlenmeyi reddetmek, ilişkiyi reddetmek gibi kendi hayatına dair karar almak istemesi bahanesi ile, 1’i bakımının zor olması, 1’i kumanda sebbiyle kavga edilmesi, 1’i nefret bahanesi ile öldürüldü. 18’inin ise hangi bahaneyle öldürüldüğü tespit edilemedi. 18 kadının hangi bahaneyle öldürüldüğünün tespit edilememesi, kadına yönelik şiddetin ve kadın cinayetlerinin görünmez kılınmasının bir sonucudur. Kadınların kim tarafından, neden öldürüldüğü tespit edilmedikçe; adil yargılama yapılmayıp şüpheli, sanık ve katiller caydırıcı cezalar almadıkça, önleyici tedbirler uygulanmadıkça şiddet boyut değiştirerek sürmeye devam ediyor.

Her biri birer yaşam olan kadın kardeşlerimizin isimlerini sizinle paylaşmak isteriz:

İllere göre Ağustos ayının kadın cinayetleri verileri ise şöyle:

Kadınlar kimler tarafından öldürüldü?

Ağustos ayında öldürülen 29 kadının 17’si evli olduğu erkek, 4’ü birlikte olduğu erkek, 3’ü eskiden evli olduğu erkek, 3’ü tanıdığı biri, 1’i eskiden birlikte olduğu erkek tarafından öldürülmüştür. 1 kadını öldüren kişi ile yakınlığı tespit edilememiştir. Bu ay kadınların %59’u evli olduğu erkek tarafından öldürüldü.

Kadınlar en çok evlerinde öldürüldü

Kadınların 20’si evinde, 4’ü sokakta,  2’si iş yerinde, 1’i arabada, 1’i inşaat alanında öldürülmüştür. 1 kadının öldürüldüğü yer tespit edilememiştir. Bu ay öldürülen kadınların %69’u evlerinde öldürüldü. 

Kadınlar en çok ateşli silah  ile öldürüldü

Bu ay öldürülen kadınların 14’ü ateşli silahlarla, 10’u kesici aletlerle, 2’si darp edilerek, 2’si yüksekten itilerek, 1’i boğularak öldürüldü. Bu ay öldürülen kadınların %48’i ateşli silah ile öldürüldü.

Kadınların çalışma durumu hala tespit edilemiyor

Kadınların çalışma durumlarını tespit etmek ise çok zor. Önemli olan bu verinin de basın mensupları tarafından dikkate alınması gerektiğini düşünüyoruz. Bu ay TÜİK’in açıkladığı verilere göre, ‘ev işleriyle meşgul’ kadınların sayısı bir önceki yıla göre 65 bin daha arttı. TÜİK’in verileri bu şekilde açıklaması, kadın işsizliğinin gerçek boyutunun üzerini örtmeye çalışmaktır. Çalışma hayatına alınmayan ya da istihdamdan uzaklaştırılan kadınlar toplumda oluşan toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılık, şiddet ve kadın cinayetleri tehlikelerine karşı daha korunmasız hale gelmektedir. Ulaşılabilen veriye göre kadınların 5’i bir işyerinde çalışıyor, 1’i herhangi bir yerde çalışmıyor ve 23 kadının çalışma durumu bilinememektedir.

Şüphe Yok, Delil Çok!

Ağustos ayı boyunca intihar süsü verilmiş şüpheli kadın ölümleriyle karşılaştık. Şüpheli ölüm olarak kayıtlara geçen, aslında kadın cinayeti nedeniyle ölen kadınlar her zaman vardı ve her zaman Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun gündeminde oldu. Üstü örtülmeye çalışılan birçok şüpheli ölümü aydınlatmak ve faillerini bulmak için yıllardır mücadele ediyoruz. Esin Güneş ve Şule Çet’in ölümleri de şüpheli bırakılmak istenmişti ancak mücadelemizde adaleti sağladık. Ağustos ayında Zerrin Kılınç’ın ölümü şüpheli bırakılmaya çalışıldı. Cinayete dair birçok delil olmasına rağmen hâkim, faile beraat kararı verdi. Bunun üzerine Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu olarak basın açıklaması gerçekleştirdik ve açıklamamız sonucunda Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı beraat kararına itiraz etti. Aynı şekilde Fatma Duygu Özkan’ı yüksekten iten Doğan Can Gündüz işlediği cinayete intihar süsü vermeye çalıştı ancak görgü tanıklarının ifadesiyle tutuklandı. 2023 yılının ilk 7 ayında 146 şüpheli ölüm olurken, bu şüpheli ölümlerin 86’sı yüksekten düşme nedeniyle gerçekleşti. Bu ölümlerin peşini bırakmayacağız, hiçbir kadın cinayeti şüpheli kalmayacak!

Bizler kadın cinayetlerini durdurmak ve şüpheli ölümleri aydınlatmak için hep mücadele edeceğiz. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu derneğimizi kapatmaya çalışanlarla da mücadele edeceğiz. Derneğimize açılan hukuksuz kapatma davasının karar duruşması için tüm mücadele arkadaşlarımızı 13 Eylül 10.00'da Çağlayan Adliyesi'ne bekliyoruz.

Kadın cinayeti verileri yine devlet kurumları tarafından spekülasyona uğruyor. İçişleri Bakanlığı’nın açıkladığı kadın cinayetleri verileriyle bizim açıkladığımız veriler genelde uyuşmuyordu. Biz öldürülen her kadının ismini sayabilirken İçişleri Bakanlığı bunu yapamıyordu. Bu sefer de başka bir devlet kurumu olan TÜİK kadın cinayeti verilerini eksik verdi. Tuhaf olan durum iki devlet kurumunun da yani TÜİK’in verileri de İçişleri Bakanlığı ile uyuşmuyor. Ayrıca TÜİK de şüpheli kadın ölümlerini göz ardı ediyor. Bu verileri çok kolay toplayabilecek olan devlet kurumları gerçekleri gizlemek için verileri saptırıp, kamuoyunu kandırmaya çalışıyorlar.

Siyasi İktidarın Yeni İnfaz Düzenlemesi Kadınlar İçin Tehlike Yaratıyor.

Yeni infaz düzenlemesiyle kadınlara ve çocuklara yönelik suçlarda “iyi hal indirimi” uygulamasının önü açıldı. Korona sürecinde şiddet faillerinin cezaevinden izinli çıktığı bilgisi, şiddete uğrayan kadınlara bildirilmemişti. Bu yüzden birçok kadın tedirgin ve tehlikede hissetti. 6284 sayılı kanun kapsamında şiddet failleri cezaevinden ayrıldığında şiddete uğrayan kişinin bilgilendirilmesi gerekiyor. Ancak görevliler bu bilgilendirmeyi yapmıyor. Elif Göbelek, cezaevinden izinli çıkan ve boşanma aşamasında olduğu Murat Göbelek tarafından öldürüldü. Nisan ayında, Ebru Güneş daha önce kendisine şiddet uyguladığı için cezaevine giren ve hakkında uzaklaştırma kararı bulunan Ahmet Göktaş tarafından öldürüldü. Ebru Güneş’e hem cezaevinden çıktığı bilgisi verilmedi hem de uzaklaştırma kararına rağmen Ebru, yetkililer tarafından korunmadı. Bu aflar katillere cesaret veriyor. Cezasızlık devam ettikçe, koruyucu ve önleyici tedbirler uygulanmadıkça kadın cinayetleri artmaya devam ediyor.

6284 ve Sonuçları

İzmir’de yaşayan B.S.G. kendisinden boşanmak istediği bahanesiyle B.G. tarafından 2 çocuğunun gözü önünde bıçaklandı. Birden fazla suç kaydı olduğu öğrenilen fail etraftakilerin ihbarı üzerine polis gelmeden kaçarken, hastaneye kaldırılan B.S.G.’nin hayati tehlikesi sürüyor.

Hatay’da 25 yaşındaki Rakkuş Bayraktar evli olduğu Hüseyin Bayraktar tarafından barışmayı reddetmesi bahanesiyle pompalı tüfekle vuruldu, ağır yaralı olarak hastaneye kaldırıldı. Fail Rakkuş Bayraktar’ın babası İyed Bayraktar’ı da aynı silahla vurarak öldürdü.

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu ve Kadın Meclisleri olarak babası tarafından 14 yaşından 18 yaşına kadar cinsel istismara uğrayan S. için Ankara Sincan Batı Adliyesi'ndeydik. Faile hiçbir indirim uygulanmadan "zincirleme şekilde cinsel istismar" suçundan 36 yıl hapis cezası verildi.

Şüpheli kadın ölümleri derhal aydınlatılmalıdır

Bir süredir raporlarımızda da açıkladığımız gibi intihar veya doğal ölüm gibi sunulan şüpheli kadın ölümleri ve şüpheli bir şekilde ölü bulunan kadın sayısında pandemi süreciyle birlikte çok ciddi bir artış yaşanmaktadır. Şüpheli kadın ölümleri, maalesef kadın cinayetlerinden daha da zorlu olabilmektedir. Kadınların öldürülüp öldürülmediği, gerçekten kaza ile mi öldükleri, kadınların toplumsal cinsiyet temelli öldürülüp öldürülmediği (kadın cinayeti olup olmadığı), intihar edip etmedikleri veya intihara sürüklenip sürüklenmediklerinin açığa çıkarılması gerekmektedir.

Sivas’ta yol kenarında bir aradaba 24 yaşındaki Selda Karaca ve Özay Gül ateşli silahla vurulmuş şekilde ölü bulundu. Özay Gül’ün Selda’yı vurup daha sonra aynı silahla intihar ettiğinin üzerinde durulduğu ve soruşturmanın devam ettiği öğrenildi.

Samsun’da 41 yaşındaki Hava Gökçi, evinde tüfekle vurulmuş halde ölü bulundu.

Zonguldak’ta 3 çocuk annesi Gülfidan Öztürk, arabasına bindiği A. A. ile tartıştıktan sonra arabadan düşerek kafasında çatlak olduğu iddia edildi. Bir süre sonra Gülfidan kaldırıldığı yoğun bakımda hayatını kaybetti. Failin daha önce Gülfidan’ı taciz ettiği öğrenildi.

Zonguldak’ta 29 yaşındaki Gizem Kılınç ziyarete gittiği arkadaşı Timuçin A.’nın evinin balkonundan düşerek şüpheli bir şekilde hayatını kaybetti.

Şanlurfa’ da 34 yaşındaki Fatma Taştan, evinde ateşli silahla vurulmuş olarak bulundu. 

İstanbul’da Fouza Lounici Tunuslu iş insanı Mohammed B.’nin kaldığı otel odasının penceresinden düşerek şüpheli bir şekilde hayatını kaybetti. Odada kan izlerine rastlandı.

Samsun’ da 54 yaşındaki Zeynep Sevcenko, evinde ölü olarak bulundu. 

Ağustos ayında kadınlar ile ilgili neler oldu?

HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, karma eğitimin devam ettiği okullarda “gençlerin birbirini taciz edebileceğini” bu yüzden de “müfredatımızı sil baştan gözden geçirecek bir eğitim devrimi” ne ihtiyacımız olduğunu söyledi. Karma eğitim de kız çocukları da mücadelemizle toplumda var olmaya devam edecek.

Bursa’da otobüs durağında bekleyen trans kadının üzerine yangın söndürme tüpü, kurusıkı tabanca ve diğer çeşitli cisimlerle saldıran 10 kişi adliyeye sevk edildi.

Taliban’ın Afganistan’da yönetime gelişinin üzerinden 2 yıl geçmesiyle birlikte kadınlar üzerindeki baskı git gide artıyor. Ağustos ayında Taliban kadınların Band-e-Amir Ulusal Parkı’na girişini yasakladı. Ayrıca ülkenin bazı bölgelerinde 10 yaşından büyük kız çocuklarının okula gitmesi de yasaklanmış durumda.

Dünya Kupası’nı kazanan İspanya Kadın Milli Takımı oyuncuları, oyuncu Jennifer Hermoso'yu dudağından öpen Futbol Federasyonu Başkanı Luis Rubiales'i protesto ederek, milli maçlara çıkmayacaklarını duyurdu.

Mahsa Amini’nin öldürülmesinin birinci yıldönümünde İran parlamentosunda görüşülen “zorunlu başörtüsü” yasa tasarısı başörtüsü takmayan kadınlara yönelik cezaları ağırlaştırmayı hedefliyor.

Irak’ta medya ve sosyal medya şirketlerinin “eşcinsel”, “eşcinsellik” ve “toplumsal cinsiyet” kavramlarını kullanmaları yasaklandı. Aynı zamanda Irak parlamentosunda eşcinsel ilişki kuran kişiler için ölüm cezası veya ömür boyu hapis cezası verilebilecek bir yasa tasarısı görüşülüyor. 

Ağustos ayında öldürülen 29 kadının yaşam mücadelesi hikayeleri

İstanbul’da yaşayan 30 yaşındaki Nazlı Duman birlikte olduğu Emrah Bolat tarafından 9 yaşındaki oğlu önünde boğazından bıçaklanarak öldürüldü.

Giresun’da 86 yaşındaki Fatma Sağlık evli olduğu Ali Sağlık tarafından “kimseye muhtaç olmamak” bahanesiyle av tüfeğiyle vurularak öldürüldü. Fail daha sonra aynı silahla intihar etti.

Urfa’da 3 çocuk annesi Esma Kalenderli boşandığı ve 27 adet suç kaydı olan Murat Utuş tarafından ateşli silahla sokak ortasında vurularak öldürüldü. Esma’nın fail hakkında 3 ay uzaklaştırma kararı bulunduğu ve faile elektronik kelepçe takılması talebinin de reddedildiği ortaya çıktı.

Ankara’da yaşayan Derin S. Eskiden birlikte olduğu erkek tarafından kendi evinde bıçaklanarak öldürüldü.

Denizli’de 24 yaşındaki Büşra Akpınar, 4 yaşındaki oğluyla birlikte evli olduğu Ümit Mutlu Akpınar tarafından bıçaklanarak öldürüldü.

Antalya’da yaşayan 48 yaşındaki Elif Bayat evli olduğu Ercan Bayat tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail daha sonra aynı silahla intihar etti.

Adıyaman’da Ayla O. evli olduğu Şıho O. tarafından kafasından balta ile vurularak öldürüldü.

İstanbul’da yaşayan Gamze Akar birlikte olduğu Halil A. tarafından iş yerinde 15 defa bıçaklanarak öldürüldü. Fail daha sonra aynı bıçakla intihar girişiminde bulundu.  Gamze’nin daha önce fail hakkında polise şikayette bulunduğu öğrenildi.

İstanbul’da 34 yaşındaki Meryem Çap evli olduğu Şehmuz Çap tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Meryem’in yıllardır Şehmuz Çap tarafından şiddet gördüğü ve fail hakkında 1.5 yıl önce uzaklaştırma kararı aldığı öğrenildi.

İstanbul’da yaşayan 38 yaşındaki Fatma Duygu Özkan, Doğan can Gündüz tarafından evin 4.katından aşağı itilerek öldürüldü. 

Tekirdağ’da 23 yaşındaki Züleyha Adıgüzel birlikte olduğu Ümit Işık tarafından ayrılmak istediği bahanesiyle evde boğularak öldürüldü.

Kastamonu’da 34 yaşındaki Melek Yavuz boşanma aşamasında olduğu Ali Yavuz tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Fail olay sırasında evde bulunan kayınvalidesi Ayşe Karakaş’ı da bıçaklayarak ağır yaraladı.

Balıkesir’de 29 yaşındaki Havva Altınöz, boşanma aşamasında olduğu Saygın Altınöz tarafından ateşli silahla vurulmuştu. 112 gün sonra tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. Olay sırasında Havva’nın koruma kararı olduğu öğrenildi.

Adana’da 43 yaşındaki Deniz Suna ve 16 yaşındaki oğlu Alperen Suna evli olduğu Cem Suna tarafından evlerinde bıçaklanarak öldürüldü.

Niğde’de Nukhet Gezerkaya evli olduğu Siyami Gezerkaya tarafında evinde ateşli silahla öldürüldü.

İstanbul’da 55 yaşındaki Ivanna C. evli olduğu Hasan E.’nin oğlu Velat E. tarafından evinde bıçaklanarak öldürüldü.

Antalya’da 28 yaşındaki Sümeyye Yavlak boşanma aşamasında olduğu Mehmet Yavlak tarafından barışma teklifini reddettiği bahanesiyle  iş yerinde bıçaklanarak öldürüldü.

Kocaeli’de 36 yaşındaki Yıldız Çınar tanıdığı olan Selami Şahin tarafından sokak ortasında silahlı saldırıya uğrayarak öldürüldü.

Konya’da 61 yaşındaki İklime Başkaya, evli olduğu Salli Başkaya tarafından ateşli silah ile vurularak öldürüldü. Fail tutuklandı.

Konya’da 42 yaşında Safa Razzuk, evli olduğu İmad Razzuk tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Fail yakalandı. 

Bursa’ da devlet koruması altındaki 17 yaşındaki Yasemin Cemre İçlikan, birlikte olduğu erkek Bedirhan G. tarafından, cinsel ilişki teklifini reddetmesi üzerine asansör boşluğuna itilerek öldürüldü. Fail tutuklandı, failin yanındaki iki kişi ise adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. 

Adana’ da 74 yaşındaki dört çocuk annesi Naile Sarı, evli olduğu erkek Abdullah Sarı tarafından ateşli silah ile öldürüldü. Fail tutuklandı.

Ordu’ da 39 yaşındaki Ayşe Çetin, eskiden evli olduğu Mükerrem Başarmak tarafından sopayla darp edilerek öldürüldü. Failin Ayşe’yi daha önce de rahatsız etmesi nedeniyle geçen yıl uzaklaştırma kararı bulunmaktaydı. 7 farklı suç kaydı olan fail gözaltına alındı.

İstanbul’da iki çocuk annesi Binnaz Demir, evli olduğu Ömer Demir tarafından ateşli silah ile öldürüldü. Fail olayın ardından intihar etti. 

Nevşehir’ de 64 yaşındaki Uygun İncirli, evli olduğu Ali İncirli tarafından ateşli silah ile öldürüldü. Fail olayın ardından intihar etti. 

Ankara’ da Şerife Başaran, boşanma aşamasında olduğu Hasan Başaran tarafından ateşli silah ile öldürüldü. Fail olayın ardından intihar etti. 

Kahramanmaraş’ta 23 yaşındaki Mislina Ölmez ve annesi 60 yaşındaki Sadet Ölmez, Mislina Ölmez’in eskiden evli olduğu erkek Oğuzhan Kuşat tarafından ateşli silahla öldürüldüler. Ayrıca yengesi Kübra Ölmez yaralandı. Fail olayın ardından intihar etti. 

Bursa’da 45 yaşındaki Leyla Koca, evli olduğu H.K. tarafından ateşli silah ile öldürüldü. Fail, gözaltına alındı. 

*Raporumuz: Her ay basına yansıyan kadına yönelik şiddet haberlerinde davalar, yeni yaşanan olaylar ve kadın hareketine dair ayrıntılar yer almaktadır. Bizler, basına yansıyan haberleri ve doğrudan bize gelen başvuruları derleyerek bir sayıya ulaşıp, bu çerçevede raporumuzu hazırlıyoruz. Kadın Cinayeti raporumuzu Femicide kavramına göre ele alıyor, bir araya getiriyor ve değerlendiriyoruz. Yani Femicide kavramına göre; “embriyodan cenine, bebekten çocuğa, erişkinden yaşlıya kadar tüm kadın cinsiyetteki bireylerin sadece cinsiyetlerinden dolayı ya da toplumsal cinsiyet kimliği algısına aykırı eylemleri bahane edilerek, bir erkek tarafından öldürülmesi ya da intihara zorlanmasıdır. Femisidler salt kadın cinsiyetteki insanların öldürüldüğü cinayetler olarak algılanmamalıdır. Nefretle işlenen bu cinayetlerde, saldırıya uğrayan şey kadın kimliğidir.”