2023 Kasım Raporu*

Kasım Ayında 33 Kadın Cinayeti, 24 Şüpheli Kadın Ölümü

Türkiye’de kadın cinayetlerini durdurma mücadelemiz 13 yıldır devam ediyor. Platform olarak, ihtiyacı tespit ettiğimiz 2010 yılından itibaren kadın cinayeti verilerini kamuoyuna açıklıyoruz. Bakanlıklar ise sistematik şekilde kadın cinayeti verilerini tutmayıp paylaşmıyor. Kadın cinayeti ve şüpheli kadın ölümleri gerçekliğini açıklamakla birlikte, kadın cinayetlerini durdurmak için somut çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi de devletin görevidir. Bu görevin yerine getirilmesi için de ilgili tüm bakanlıkların, tüm mekanizmaların harekete geçirilmesi için mücadeleye devam edeceğiz. 

9  kadın hayatına dair karar almak istemesi bahanesiyle öldürüldü

Bu ay 33 kadın cinayeti işlenmiş, 24 kadın şüpheli bir şekilde ölü bulunmuştur. Öldürülen 33 kadından 9’u boşanmak istemek, barışmayı reddetmek, evlenmeyi reddetmek, ilişkiyi reddetmek gibi kendi hayatına dair karar almak istemesi bahanesi ile, 2’si ekonomik bahanelerle, 1’i annesini koruduğu için annesiyle birlikte öldürüldü. 21’inin ise hangi bahaneyle öldürüldüğü tespit edilemedi. 21 kadının hangi bahaneyle öldürüldüğünün tespit edilememesi, kadına yönelik şiddetin ve kadın cinayetlerinin görünmez kılınmasının bir sonucudur. Kadınların kim tarafından, neden öldürüldüğü tespit edilmedikçe; adil yargılama yapılmayıp şüpheli, sanık ve katiller caydırıcı cezalar almadıkça, önleyici tedbirler uygulanmadıkça şiddet boyut değiştirerek sürmeye devam ediyor.

Her biri birer yaşam olan kadın kardeşlerimizin isimlerini sizinle paylaşmak isteriz:

İllere göre Kasım ayının kadın cinayetleri verileri ise şöyle:

Kadınlar kimler tarafından öldürüldü?

Kasım ayında öldürülen 33 kadının 14’ü evli olduğu erkek, 7’si tanıdığı biri, 4’ü eskiden evli olduğu erkek, 2’si ayrıldığı erkek, 2’si birlikte olduğu erkek, 2’si oğlu, 1’i kardeşi tarafından öldürülmüştür. 1 kadını öldüren kişi ile yakınlığı tespit edilememiştir. Bu ay kadınların %42’si evli olduğu erkek tarafından öldürüldü.

Kadınlar en çok evlerinde öldürüldü

Kadınların 23’ü evinde, 3’ü sokakta, 3’ü ıssız yerde, 2’si kamusal alanda, 1’i otelde, 1’i arabada  öldürülmüştür. Bu ay öldürülen kadınların %70’i evlerinde öldürüldü. 

Kadınlar en çok ateşli silah  ile öldürüldü

Bu ay öldürülen kadınların 20’si ateşli silahlarla, 7’si kesici aletle, 3’ü boğularak, 1’i darp edilerek öldürüldü. 2 kadının nasıl öldüğü tespit edilemedi Bu ay öldürülen kadınların %61’i ateşli silah ile öldürüldü.

LAİKLİK VE ÖZGÜRLÜK İÇİN KADIN YÜRÜYÜŞÜNDEYDİK

25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Uluslararası Mücadele günü bu aydı. Kadınların sahip oldukları haklar ellerinden alınmaya, bedenleri, fikirleri, hayatları üzerinde tahakküm kurulmaya çalışılıyor. Tüm bunlara rağmen kadınlar geçmişten bugüne baskılara direndi, meydan okudu. Bizler de hem 25 Kasım’da hem 12 Kasım’da Türkiye’nin dört bir yanından kadınlarla haklarımız, laiklik ve özgürlüğümüz için meydanlardaydık.

12 Kasım’da yüzlerce kadınla birlikte Kartal’da Laiklik ve Özgürlük İçin Kadın Yürüyüşü’nü gerçekleştirdik. Tarihin en gerici meclisiyle karşı karşıya olduğumuz bu günlerde kadınların kazanılmış haklarına saldırılar gün geçtikçe artıyor. Derneğimize açılan kapatma davası, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme, 6284’ün tartışmaya açılması, nafaka hakkına yönelik saldırılar derken üzerimizdeki baskılar artıyor, haklarımız hedef haline getiriliyor. Bunun yanında eğitimin her kademesine alan profesyonelleri yerine din görevlileri atanıyor, karma eğitim tartışma konusu oluyor. Siyasi iktidar ve ortakları her fırsatta LGBTİQ+ların eşit yurttaşlık haklarına saldırıp kamuoyunda hedef haline getiriyor. Biz kadınlar sizlerin gerici ideolojilerinizin karşısında dimdik duruyoruz. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Kadın Meclisleri olarak tüm bu gerici söylemlere ve hamlelere karşı mücadele etmeye devam edeceğiz. 

6284’E DOKUNDURTMAYACAĞIZ

Cumhurbaşkanı Erdoğan 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Uluslararası Mücadele Günü’ne istinaden yaptığı konuşmasında İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmenin en ufak olumsuz etkisi olmadığını ifade etti. Sözleşmenin kaldırıldığı 21 Mart 2021’den bu yana 833 kadın öldürüldü, 646 kadın şüpheli şekilde ölü bulundu. Cumhurbaşkanı’na soruyoruz: 833 kadının erkekler tarafından öldürülmesi olumsuz bir gelişme değil midir? Biz öldürülen her kadın için mücadele etmeye devam edeceğiz. Onların hikayelerini unutturmayacağız. 

İstanbul Sözleşmesi için bunları söyleyen Cumhurbaşkanı 6284 ile övünüyor. Seçim döneminde ittifak ettiklerinin rahatsız olduğu 6284’e dokunamayacaklarının AKP de farkında. 6284 bu ülkedeki kadınların mücadelesiyle kazanıldı, yaşamak için haklarına sahip çıkan kadınlar 6284’e asla dokundurtmayacak. 6284’ü AKP’nin reklam ve propaganda malzemesi haline getirmesine izin vermeyiz. Sizin tek göreviniz 6284’ü uygulamak. Verilerimize göre 2023 yılının ilk 11 ayında gerçekleşen kadın cinayetlerinin %9’unda kadınlar polise veya savcılığa başvurmuş olmalarına rağmen öldürüldüler. 

Aynı konuşmada kadına yönelik şiddetle mücadelede en büyük fırsatın aile olduğu belirtildi. Sadece Kasım ayında 17 kadın aile içerisinde öldürüldü. 14’ü evli olduğu erkek, 2’si oğlu ve 1’i kardeşi tarafından öldürüldü.

BAKIM YÜKÜ KADINA DAYATILAMAZ

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı, kadınlar için esnek çalışma modeli üzerinde çalıştıklarını belirtti. Ancak böyle bir sistem halihazırda kadınların üzerinde olan bakım emeği yükünün artmasına ve kadınların düşük ücretli, güvencesiz işgücü olmasına neden olacaktır. Böyle bir model uygulanacaksa bile her cinsiyet için eşit olarak uygulanmalıdır. Buna rağmen ücretsiz ev içi emek ve bakım verme değersiz bir iş olarak görüldüğü ve kadının üzerine yüklendiği için bu model eşit olarak tanımlanmış olsa dahi hala bakım emeği yükü kadının üzerinde olmaya devam edecektir. Siyasi iktidar, sosyal devlet olmanın bir gereği olarak bakım ihtiyacını aile üzerinden değil kurum ve kuruluşları üzerinden karşılamalıdır. Siyasi iktidar mevcut politikalarıyla kendi üzerindeki bakım sorumluluğunu, aileye yükleyerek kadına dayatmaktadır. 

Kasım Ayı Dava Gelişmeleri

Hande Baladın’ı “yüzüne asit atacağım” diyerek tehdit eden Mustafa Neşeli’ye takipsizlik kararı verildi.

Şanlıurfa’da 34 yaşındaki üç çocuk annesi Arzu Elen’i öldürmekten yargılanan 37 yaşındaki Mahmut Elen’e verilen ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası haksız tahrik ve iyi hal indirimi uygulanarak 18 yıl 4 aya düşürüldü.

Konya'da 6 aylık hamile Sadife Yüzer’i karnındaki bebeğin kendisinden olmadığı iddiasıyla tüfekle vurarak öldüren Ali Rıza Yüzer’e 'haksız tahrik' ve 'iyi hal indirimi' ile verilen 23 yıl hapis cezasını Yargıtay bozdu. 

Eskişehir'de otomobili ile çarparak eskiden evli olduğu Beyhan Gökçe'nin öldürdüğü iddiasıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istemiyle yargılanan İdris Güneş, 'taksirle ölüme neden olmak' suçundan iyi hal indirimli 4 yıl 3 ay hapis cezasına çarptırıldı.

Yüksekten düşerek öldürülen Gamze Uslu’nun davasında adaleti kazandık. 10 yıldır tutuksuz yargılanan fail hakkında Yargıtay’ın kararı onaması sonucu tutuklama kararı verildi. Fail hakkında “iyi hal indirimi”yle 25 yıl hapis cezası verilmişti. “İyi hal”e yapılan itiraz reddedilse de 10 yılın sonunda fail hakkında tutuklama kararı verildi. Şüpheli kadın ölümü davalarında gerçeklerin açığa çıkması için mücadeleye devam edeceğiz. İntihar denileni şüpheli bırakmayacağız.

Şüpheli kadın ölümleri derhal aydınlatılmalıdır

Bir süredir raporlarımızda da açıkladığımız gibi intihar, kaza veya doğal ölüm gibi gösterilen şüpheli kadın ölümleri ve şüpheli bir şekilde ölü bulunan kadın sayısında pandemi süreciyle birlikte çok ciddi bir artış yaşanmaktadır. Şüpheli kadın ölümleri, maalesef kadın cinayetlerinden daha da zorlu olabilmektedir. Kadınların öldürülüp öldürülmediği, gerçekten kaza ile mi öldükleri, kadınların toplumsal cinsiyet temelli öldürülüp öldürülmediği (kadın cinayeti olup olmadığı), intihar edip etmedikleri veya intihara sürüklenip sürüklenmediklerinin açığa çıkarılması gerekmektedir. 

Aydın’da 35 yaşındaki Beste İçel evinde ölü bulundu. Beste İçel daha önce ölüm tehditleri aldığı iş yeri müdürü hakkında suç duyurusunda bulunmuştu.

Aydın’da bir süredir kayıp olan 30 yaşındaki 2 çocuk annesi Ulviye Öztürk ölü olarak bulundu.

Trabzon’da üniversite öğrencisi 19 yaşındaki Ümran Aslan denizde ölü olarak bulundu.

Antalya’da 45 yaşındaki Lina Tubol oturduğu dairede ölü olarak bulundu.

Kocaeli’nde 25 yaşındaki Kumsal sahilde ölü olarak bulundu.

İstanbul’da 31 yaşındaki Rabia Keleş, 44. Kattan düşerek öldü. 

Kayseri’de 51 yaşındaki Hasibe Soykuk başı ezilmiş bir şekilde evinin yakınlarında ölü bulundu. Evli olduğu Seyit Ahmet ve 2 oğlu gözaltına alındı. 

Şanlıurfa’da 5 aylık hamile olan 24 yaşındaki Fidda Uzun evinde tüfekle vurulmuş halde ölü bulundu. evli olduğu Ahmet Uzun gözaltına alındı. 

Diyarbakır’da 28 yaşındaki H.K. yüksekten düşerek öldü. H.K.’nın ölümünden önce ailesini arayıp “beni kurtarın” diyerek yardım istediği öğrenildi. 

Kasım ayında kadınlar ile ilgili neler oldu?

İsrail‘in kuşatması altında olan Filistin’de tutuklanıp İsrail hapishanesine gönderilen ve ateşkes kapsamında serbest bırakılan onlarca Filistinli kadının taciz edildiği, şiddete maruz bırakıldığı ve yakılmakla tehdit edildiği ortaya çıktı. 

Yardım götürdüğü ihtiyaç sahibi kadını taciz eden Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı çalışanı Mehmet Ölmez’in bakanlık tarafından müdür yapılarak terfi edildiği öğrenildi. 

KYK yurtlarındaki tedbirsizlikler öğrencilerin hayatını riske atmaya devam ediyor. Rize KYK yurdundaki asansör içinden bir öğrenci çıktıktan sonra arızalanıp yere çakıldı. Muş’taki KYK yurdunda da 3 öğrenci asansörün içinde mahsur kaldı.

Kasım ayında öldürülen 33  kadının yaşam mücadelesi hikayeleri

İzmir’de 2 çocuk annesi 23 yaşındaki Neşe Keçkin boşanma davasına dakikalar kala adliyenin önünde evli olduğu Alaattin Keçkin tarafından bıçaklanarak öldürüldü.

Bitlis’te 42 yaşındaki N.G. akrabası U.E ve M.E tarafından silahla öldürüldü, bedeni parçalara ayrılıp yakıldı. Olayla ilgili 5 kişi gözaltına alındı.

Bursa’da 28 yaşındaki Zeynep Özdemir, 4 ve 9 yaşındaki çocukları, evli olduğu Samet Özdemir tarafından silahla vurularak öldürüldü. Zeynep Özdemir’in daha önce uzaklaştırma kararı aldığı belirtildi. Fail olayın ardından intihar etti.

Manisa’da 68 yaşındaki Atike Eroğlu kendisinden para isteyen Onur Toroman’a olumsuz cevap verince tornavida ve bıçakla öldürüldü. Fail günler sonra yakalandı ve tutuklandı.

İstanbul’da 42 yaşındaki Filiz Çilingir ve 14 yaşındaki kızı Selin Akçay, Filiz Çilingir’in eskiden birlikte olduğu Barbaros Tüzün tarafından silahla vurularak öldürüldü.  Fail intihar etti.

Malatya’da 11 çocuk annesi 51 yaşındaki Ayten Nazin evli olduğu Abdürrahim Nazin tarafından tüfekle vurularak öldürüldü. Fail gözaltına alındı.

İstanbul’da 41 yaşındaki Işıl Deniz Palabıyıklar, erkek kardeşi Miraç Palabıyıklar tarafından silahla vurularak öldürüldü. Işıl Deniz Palabıyıklar’ın cansız bedeni bir otoparkta 19 gün sonra bulunmuştu. Fail tutuklandı.

Diyarbakır’da 2 yıl önce evinde silahla vurulmuş olarak bulunan 5 çocuk annesi 35 yaşındaki Esma Yücel’i oğlu Süleyman Yücel’in öldürdüğü ortaya çıktı.

Bursa’da 5 aylık hamile N.M.T. birlikte yaşadığı Y.A.M.A. tarafından boğularak öldürüldü. Failin eskiden evli olduğu M.A.’nın da her hamile kaldığında boğazını skıp karnına bastırarak hamileliğini sonlandırmaya çalıştığı öğrenildi. Fail ağırlaştırılmış müebbet cezası istemiyle yargılanacak. 

İstanbul’da yaşayan 42 yaşındaki 2 çocuk annesi Pınar Bektaş eskiden evli olduğu Tuncay Sağ tarafından kıskançlık bahanesiyle bıçaklanarak öldürüldü. 

İstanbul’da 40 yaşındaki 3 çocuk annesi Sevilay Nayman evli olduğu Özgür Nayman tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. 3 çocuğunu da öldüren fail intihar girişiminde bulundu. 

Konya’da 3 çocuk annesi Zekiye E. evli olduğu ve bir süredir ayrı yaşadığı Durmuş E. tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail, Zekiye e.’nin annesi Ayşe Ç’yi de ağır yaraladı. 

Denizli’de 38 yaşındaki Özlem Ülker evli olduğu Emin Ülker tarafından pompalı tüfekle vurularak sokak ortasında öldürüldü. O sırada Özlem Ülker ile birlikte olan Yusuf Cavlak da vurularak öldürüldü. Fail daha sonra intihar etti. 

İstanbul’da Ayan Mohamed Dhoba kaldığı otelde evli olduğu Ahmet Yasin M. tarafından boğazından ve vücudunun çeşitli yerlerinden 41 defa tornavida ile bıçaklanarak öldürüldü.

İzmir’de 2 çocuk annesi 38 yaşındaki Çiğdem Dıvrak boşanma aşamasında olduğu Erdoğan Dıvrak tarafından başından vurularak öldürüldü. Fail daha sonra aynı silahla intihar etti.  Çiğdem Dıvrak’ın öldürülmesinden 3 gün sonra boşanma davalarının görülecek olduğu öğrenildi. 

Balıkesir’de 46 yaşındaki Ayşe Acar eskiden evli olduğu Cemil Fidan tarafından boğazı kesilerek öldürüldü. Ayşe Acar’ın fail hakkında uzaklaştırma kararı bulunduğu öğrenildi. 

Manisa’da yaşayan 48 yaşındaki Devrim Güler ve 18 yaşındaki kızı Doğa Etyemez komşuları Atalay Yüksel tarafından oturdukları binanın asansöründe boğularak öldürüldü. Fail ‘kadına karşı tasarlayarak cinayet’ suçundan tutuklandı. 

Ankara’da A. N. K. evli olduğu mahalle bekçisi İ. Ö. K. tarafından ateşli silahla öldürüldü. Fail daha sonra intihar etti.

İstanbul’da 4 çocuk annesi İpek L. evli olduğu Yılmaz L. tarafından çocuklarının gözü önünde öldürüldü.

Adana’da 44 yaşındaki 4 çocuk annesi Halime Kaya evli olduğu Nurettin Kaya tarafından ateşli silahla öldürüldü. Fail annesi Fahriye Kaya’yı da ağır yaraladı.

Konya’da 3 çocuk annesi Ayşe Öner, evli oldğı M. Ö. tarafından piknik tüpüyle darp edilerek öldürüldü. 

Antalya’da 46 yaşındaki 3 çocuk annesi Yaşar Ş. vurulmuş bir şekilde ölü bulundu.  Evli olduğu N. Ş. ve 19 yaşındaki oğlu gözaltına alındı.

Muğla’da 42 yaşındaki Irina Dvizova  ve 15 yaşındaki kızı Dayana Dvizova, yol kenarında ölü bulundu. Irina’nın eskiden evli olduğu I. S. Y.’nin müşterek çocuklarının velayeti bahanesiyle öldürdüğü öğrenildi.

*Raporumuz: Her ay basına yansıyan kadına yönelik şiddet haberlerinde davalar, yeni yaşanan olaylar ve kadın hareketine dair ayrıntılar yer almaktadır. Bizler, basına yansıyan haberleri ve doğrudan bize gelen başvuruları derleyerek bir sayıya ulaşıp, bu çerçevede raporumuzu hazırlıyoruz. Kadın Cinayeti raporumuzu Femicide kavramına göre ele alıyor, bir araya getiriyor ve değerlendiriyoruz. Yani Femicide kavramına göre; “embriyodan cenine, bebekten çocuğa, erişkinden yaşlıya kadar tüm kadın cinsiyetteki bireylerin sadece cinsiyetlerinden dolayı ya da toplumsal cinsiyet kimliği algısına aykırı eylemleri bahane edilerek, bir erkek tarafından öldürülmesi ya da intihara zorlanmasıdır. Femisidler salt kadın cinsiyetteki insanların öldürüldüğü cinayetler olarak algılanmamalıdır. Nefretle işlenen bu cinayetlerde, saldırıya uğrayan şey kadın kimliğidir.”