2024 Ocak Raporu*

Ocak Ayında 31  Kadın Cinayeti, 21 Şüpheli Kadın Ölümü

Türkiye’de kadın cinayetlerini durdurma mücadelemiz 14 yıldır devam ediyor. Platform olarak, ihtiyacı tespit ettiğimiz 2010 yılından itibaren kadın cinayeti verilerini kamuoyuna açıklıyoruz. Bakanlıklar ise sistematik şekilde maalesef kadın cinayeti verilerini tutmayıp paylaşmıyor. Kadın cinayeti ve şüpheli kadın ölümleri gerçekliğini açıklamakla birlikte, kadın cinayetlerini durdurmak için somut çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi de devletin görevidir. Bu görevin yerine getirilmesi için de ilgili tüm bakanlıkların, tüm mekanizmaların harekete geçirilmesi için mücadeleye devam edeceğiz. 

6  kadın hayatına dair karar almak istemesi bahanesiyle öldürüldü

Bu ay 31 kadın cinayeti işlenmiş, 21 kadın şüpheli bir şekilde ölü bulunmuştur. Öldürülen 31 kadından 6’sı boşanmak istemek, barışmayı reddetmek, evlenmeyi reddetmek, ilişkiyi reddetmek gibi kendi hayatına dair karar almak istemesi bahanesi ile, 1’i ekonomik bahanelerle, 1’i annesini koruduğu için öldürüldü. 23’ünün ise hangi bahaneyle öldürüldüğü tespit edilemedi. 23 kadının hangi bahaneyle öldürüldüğünün tespit edilememesi, kadına yönelik şiddetin ve kadın cinayetlerinin görünmez kılınmasının bir sonucudur. Kadınların kim tarafından, neden öldürüldüğü tespit edilmedikçe; adil yargılama yapılmayıp şüpheli, sanık ve katiller caydırıcı cezalar almadıkça, önleyici tedbirler uygulanmadıkça şiddet boyut değiştirerek sürmeye devam ediyor.

Her biri birer yaşam olan kadın kardeşlerimizin isimlerini sizinle paylaşmak isteriz:

İllere göre Ocak ayının kadın cinayetleri verileri ise şöyle:

Kadınlar kimler tarafından öldürüldü?

Ocak ayında öldürülen 31 kadının 11’i evli olduğu erkek, 5’i eskiden evli olduğu erkek, 3’ü birlikte olduğu erkek, 3’ü tanıdığı biri, 3’ü akrabası, 2’si eskiden birlikte olduğu erkek, 2’si babası, 1’i oğlu, 1’i tanımadığı biri tarafından öldürülmüştür. Bu ay kadınların %35’i evli olduğu erkek tarafından öldürüldü.

Kadınlar en çok evlerinde öldürüldü

Kadınların 19’u evinde, 7’si sokakta, 2’si eğlence mekanında, 2’si kamusal alanda, 1’i arabada  öldürülmüştür. Bu ay öldürülen kadınların %61’i evlerinde öldürüldü. 

Kadınlar en çok ateşli silah  ile öldürüldü

Bu ay öldürülen kadınların 19’u ateşli silahlarla, 9’u kesici aletle, 2’si boğularak öldürüldü. 1 kadının nasıl öldüğü tespit edilemedi. Bu ay öldürülen kadınların %61’i ateşli silah ile öldürüldü.

Ocak ayında gerçekleşen 31 kadın cinayetinin 11’inde öldürülen kadınların yanında failler başkasını öldürdü veya yaraladı. 

Yine bu ay da öne çıkan veriler gösteriyor ki erkek şiddeti, yalnızca kadınları değil,  onların yanında bulunan çocuklara, aile üyelerine veya sadece kadınları korumak için müdahale edenlerin de hayatlarını tehdit ediyor. Gaziantep’te boşanma aşamasında olduğu Yüksel Çağlar ile barışmak maksadıyla evine giden Halil Çağlar, barışma teklifi reddelince Yüksel Çağlar’ı, Yüksel’in kız kardeşi Adile Oymak’ı ve  Yüksel’in erkek kardeşlerini öldürürken, 21 yaşındaki kızı Nimet Çağlar'ı ağır yaraladı. İzmir’de eskiden birlikte olduğu Suzan Ediz’i bıçaklayan fail Suzan’ın kızı Behiye yardım istemek için bağırdığında Behiye’yi öldürdü. Bu, cezasızlığın ve caydırıcı olmayan politikaların sonucudur. Her bir kadın cinayeti, yetkililerin kadınların can güvenliğini korumak yerine şiddeti görmezden gelen tutumlarının sonucudur. Faillere cesaret veren her karar ve politika, bu trajedilerin ortak suçlusudur. Bu suç ortaklığına karşı duruşumuzu sürdüreceğiz ve kadınların hayatlarını, haklarını ve özgürlüklerini korumak için mücadelemizi kararlılıkla devam ettireceğiz. 

Özgürleştiğimiz Kentler İçin Mücadele Edeceğiz

Türkiye'deki yerel seçimler yaklaşırken, kadınların siyasi temsiliyeti acı bir gerçeği yansıtıyor: Eşitlikten uzak, kadın adayların ciddi oranda eksik olduğu bir tablo. Yerel yönetimlerdeki bu cinsiyet eşitsizliği, demokratik bir toplumun temel değerlerine ters düşüyor.  Eşitsizliklerin gittikçe derinleştiği, kadınların toplumdaki konumunun siyasi iktidar eliyle iyice geriletildiği bu dönemde yerel seçimlere katılacak adaylar kadınlara yönelik politikalarından hiç bahsetmiyorlar. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğiyle mücadelede belediyelerin yeri oldukça önemlidir. Yerel yönetimlerin toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı politikalar üretmesi, kadınların toplumsal, ekonomik ve siyasal hayatta tam anlamıyla özgürleşmesi için elzem. Yerele en yakın otoriteler olarak bölgedeki kadınların ihtiyaçlarını en iyi gözlemleyebilecek yapılar olmalarına rağmen kadınlara sırt çevirmeyi tercih ediyorlar. Türkiye’deki çoğu belediye kadınlara karşı hukuki zorunluluklarını bile yerine getirmiyor. Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 100.000’in üzerindeki belediyelerin sığınma evi açma zorunluluğu bulunuyor. Belediye Kanunu’na göre Türkiye’de en az 248 sığınma evi olması gerekiyor. Buna rağmen, Türkiye’de belediyelere bağlı sadece 36 sığınma evi bulunuyor. 6284 sayılı kanunda da önemi vurgulanan sığınma evleri, şiddetten zarar gören, zarar görme tehlikesi bulunan kadınlar için bir yaşama fırsatıdır.

Kadınlar için gerçek bir değişim, yalnızca yüzde ve sayılarla değil, politikaların ve uygulamaların kalbinde yer almalıdır. Yerel yönetimler, kadınların kent yaşamında karşılaştığı zorlukları göz ardı etmemeli, aksine bu zorlukları gidermek için proaktif adımlar atmalıdır. Şiddetten kaçan kadınlar için sığınma evlerinin yetersizliği, bu sorunların yalnızca bir yansımasıdır. Bu yerel seçim döneminde ve seçim sonrasında belediyeler kadınları korumaya, özgürleştirmeye ve güçlendirmeye yönelik çalışmalar yapmak zorundadır. 

Korkma, Medeni Kanun’a Dokunamayacaklar!

Siyasi iktidar kadınları ve çocukları korumak yerine eşit yurttaşlık haklarına saldırıyor. Adalet Bakanlığı Medeni Kanun Çalıştayı düzenleyerek medeni haklarımızı tartışmaya açmaya çalışıyor. 6284’ü, nafaka hakkını sürekli tartışma konusu haline getiren siyasi iktidar şimdi de “aile arabuluculuğu” gibi konuları gündeme getirmeye çalışıyor. Bizler de Kadın Cinayetlerini Durduracağız Kadın Meclisleri ve Eşik ortaklığında kendi Medeni Kanun Çalıştayımızı düzenledik. Haklarımıza saldıranlara karşı kadınlar olarak kendi haklarımızı konunun gerçek özneleri olarak biz konuştuk. Çalıştayımızda Medeni Kanun’un ve 6284’ün önemi, nafaka hakkımıza saldırılar, aile arabuluculuğu, boşanmaların hızlandırılması gibi birçok gündem konuştuk. Kadın cinayetleri, şüpheli ölümler ve kadına yönelik şiddet artmaya devam ediyor. Kadınları güçlendiren, özgürleştiren ve koruyan politikalar artık bir zorunlulukken haklarımızın tartışmaya açılmasını kabul etmiyoruz. Tüm haklarımız 100 yılı aşkın süredir mücadele eden kadın hareketinin kazanımıdır. Hiçbirinden vazgeçmeye niyetimiz yok. Eğitimde, çalışma yaşamında, hukuki düzenlemelerde hiçbir yerde gerici politikaların uygulanmasına izin vermeyeceğiz.

Ocak ayında gerici düşüncelerin ağırlıklı olduğu bir gündem vardı. Sosyal Doku Vakfı Başkanı Nurettin Yıldız, İslam’da evlilik için bir yaş sınırı olmadığını çocukların evlenebileceğini savunuyor. Çocuk istismarını ve erken yaşta zorla evlilikleri önlemekle yükümlü olan Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ise sadece izliyor. Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne göre 18 yaşından küçük herkes çocuktur. Erken yaşta zorla evlilikleri teşvik eden konuşmalar yapanlar alenen suç işlemektedir. Kadın cinayetlerini durduracağız diye çıktığımız bu yolda “Genel ahlaka ve hukuka aykırı” olduğumuz savıyla Derneğimizi kapatmaya çalışanlar, neden çocuk istismarını özendirerek açıkça suç işleyen bu tarikatlara karşı hiçbir yaptırımda bulunmuyor? Bu gerici insanlar çocuk istismarını normalleştirmeye çalışarak, çocuk istismarını ve erken yaşta zorla evlilikleri yaygınlaştırmaya çalışıyorlar. Çocuk yaşta zorla evliliklerin dini metinlere dayandırılması, kadınların çalışma haklarının eşlerinin iznine bağlanması, "yaşasın şeriat" sloganlarının adliye koridorlarında yankılanması ve eğitimde muhafazakâr içeriklerin artması, kadınların toplumsal, ekonomik ve siyasal hayatta eşit haklara sahip olmalarının önündeki engelleri gösteriyor. Bu tür gerici düşünceler ve uygulamalar, cinsiyet eşitliği ilerlemesine zarar veriyor ve kadınların özgürlüklerini kısıtlıyor. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Kadın Meclisleriolarak her türlü gerici düşünceyle mücadele edeceğiz. Kadınların mücadelesiyle kazanılan haklarımızdan asla vazgeçmeyeceğiz!

Ocak Ayı Dava Gelişmeleri

Manisa’da 16 yaşındaki zihinsel engelli çocuğa 2 yıl boyunca cinsel istismarda bulunan ve daha sonra çocuğu öldüren İsmail Karakoç’a "çocuğa karşı kasten öldürme" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildiği halde cinsel istismar suçundan şikayetçi olunmadığı belirtilerek İstinaf’ta verilen ara kararda sanık tahliye edildi.

Yargıtay, evli olduğu erkekten habersiz bir şekilde doğum kontrol hapı kullanan kadını sadakat yükümlülüğüne aykırılık teşkil etmesi ve evlilik birliğine aykırı davranması sebebiyle kusurlu buldu. 

İstanbul Yedikule Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde görevli olan hemşire H.Z.’ye “nitelikli cinsel saldırı"da bulunan asistan doktor S.E. yargılandığı davada kesin ve inandırıcı delil olmadığı bahanesiyle beraat etti. 

Şüpheli kadın ölümleri derhal aydınlatılmalıdır

Bir süredir raporlarımızda da açıkladığımız gibi intihar, kaza veya doğal ölüm gibi gösterilen şüpheli kadın ölümleri ve şüpheli bir şekilde ölü bulunan kadın sayısında pandemi süreciyle birlikte çok ciddi bir artış yaşanmaktadır. Şüpheli kadın ölümleri, maalesef kadın cinayetlerinden daha da zorlu olabilmektedir. Kadınların öldürülüp öldürülmediği, gerçekten kaza ile mi öldükleri, kadınların toplumsal cinsiyet temelli öldürülüp öldürülmediği (kadın cinayeti olup olmadığı), intihar edip etmedikleri veya intihara sürüklenip sürüklenmediklerinin açığa çıkarılması gerekmektedir. 

Afyon’da 24 yaşındaki Gaye Solmaz evinde tüfekle vurulmuş halde bulundu. Bir şüpheli gözaltına alındı.

Urfa’da 24 yaşındaki Hicret Can birlikte olduğu M.S. ile yaşadığı bir tartışma sonrasında evinde ateşli silahla vurulmuş bir şekilde ölü olarak bulundu. Hicret Can’ın “kendisini vurduğunu” söyleyen M.S. gözaltına alındı.

Muş’ta 14 yaşındaki P.A. ve 12 yaşındaki Z.T. terk edilmiş bir binada boyunlarından asılı bir şekilde ölü bulundu.

Antalya’da 18 gündür kayıp olan 18 yaşındaki Merve Şevval Elmas sahilde ölü olarak bulundu.

Eskişehir'de evinde ölü bulunan 72 yaşındaki Safinaz Ayten, darp edilerek öldürüldüğü iddiasıyla gözaltına alınan hasta nakil ambulansı şoförü Mehmet U. tutuklandı. Safinaz’ın evli olduğu erkekle aynı iş yerinde çalışan Mehmet U.’nun hırsızlık amacıyla evlerinin anahtarını çaldığı öğrenildi.

Ocak ayında kadınlar ile ilgili neler oldu?

Alanya Mevlüt Çavuşoğlu Spor Lisesi’nin yurdunda kalan 16 yaşındaki depremzede kız kardeşleri aynı yatakta uyumaları bahanesiyle eşcinsel olmakla suçlanarak yurtlarından atıldılar.

AKP İstanbul Belediye Başkan adayı Murat Kurum bir açıklamasında “İstanbul’un yarınları için hareket edeceğiz, bu hareket bir kadın hareketi olacak” dedi.  Arkasındaki onlarca erkek destekçisi tarafından alkış topladı. 

2023 Eylül ayında intihar girişiminde bulunan 19 yaşındaki Zelal A.’nın 2021 ve 2022 yılında ağabeyleri tarafından cinsel istismara maruz bırakıldığı ve 3 kez intihar girişiminde bulunduğu öğrenildi. 

İran’da Roya Heşmati sosyal medya hesabında saçları açık fotoğraf paylaştığı için para ve 74 kırbaç cezasına çarptırıldı. 

İran’da Mahsa Amini protestolarına katılan 23 yaşındaki Mohammad Ghobadlou, kendisi hakkında verilen idam kararının Yüksek Mahkeme tarafından durdurulmasına rağmen idam edildi. 

Afganistan’da Taliban, doğum kontrol satın alan kadınları tutukladı. Kadınların gelecekte bu eylemi tekrarlamayacaklarına dair bir belge imzaladıkları takdirde serbest bırakıldıkları öğrenildi. 

Ocak ayında öldürülen 31  kadının yaşam mücadelesi hikayeleri

Kocaeli’nde yaşayan 46 yaşındaki Arzu Çınar eskiden evli olduğu Yasin Denizedalan tarafından sokak ortasında pompalı tüfek ile vurularak öldürüldü. Failin arkadaşı Kadir  U. faile engel olmak isterken yaralandı.

Kocaeli’nde yaşayan Tülay Dağaşan 2 yıl önce boşandığı Şefik Karaali tarafından sokak ortasında ateşli silahla vurularak öldürüldü. Failin Tülay  Dağaşan’ı daha önce defalarca ölümle tehdit ettiği öğrenildi.

Ankara’da yaşayan Gülseven D. evli olduğu S.D. tarafından evinde bıçaklanarak öldürüldü.

Mersin’de 41 yaşındaki 3 çocuk annesi 7 aylık hamile Serap Biçer evli olduğu M.B. tarafından satırla bıçaklanarak öldürüldü. Fail, Serap Biçer’i öldürdükten sonra 5 yaşındaki torununu kaçırdı. Failin bir taksiciyi gasp edip öldürmekten 20 yıldır cezaevinde olduğu ve 8 ay önce tahliye edildiği öğrenildi.  

Diyarbakır’da 45 yaşındaki 2 çocuk annesi Pervin Bal evli olduğu Necmettin Bal tarafından 4 yerinden bıçaklanarak öldürüldü.

Manisa’da yaşayan 34 yaşındaki Özge Gülenyüz birlikte olduğu Osman Davras tarafından iş yerinde ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail daha sonra aynı silahla intihar etti.

Aydın’da 53 yaşındaki eczacı Şule Karamercan eskiden evli olduğu Aydın Aksakdemir tarafından bir rezidansın otoparkında ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail daha sonra aynı silahla intihar etti. Kavgayı ayırmak isteyen bir kişi de yaralandı.

Bursa’da 3 çocuk annesi Petek Akçağır evli olduğu Yılmaz Akçağır tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Failin Petek Akçağır’ın  kendisini aldattığı ve cep telefonuna bakmasına izin vermemesi bahanesiyle kadını öldürdüğü öğrenildi.

İstanbul’da 17 yaşındaki Melek Nur Özgener 32 yaşındaki Ercan Ş. tarafından, failin arabasında başından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Failin daha önceden 48 suç kaydının bulunduğu öğrenildi.

Giresun’da yaşayan 52 yaşındaki Şengül Yeşilkaya eskiden birlikte olduğu İsmail Yılmaz tarafından bir eğlence mekanında kablo ile boğularak öldürüldü. Failin 22 yıl önce evli olduğu kadını öldürdüğü ve 21 yıl hapis cezasından sonra tahliye olduğu öğrenildi.

İstanbul’da 19 yaşındaki Kader İrgören Ahmet Taşan tarafından bir düğün salonunda ateşli silahla vurularak öldürüldü. Failin Kader İrgören’i evlenme teklifini kabul etmemesi bahanesiyle öldürdüğü öğrenildi.

Antalya’da 3 çocuk annesi Burcu Gezersoy birlikte olduğu Yılmaz Gündüz tarafından 17 yerinden ekmek bıçağıyla bıçaklanarak öldürüldü.

Van’da yaşayan Adile Ateş evli olduğu İbrahim Ateş tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Adile Ateş’in “ikinci eş” olarak fail ile evlendirildiği öğrenildi.

Gaziantep’te 2 çocuk annesi Bahar Karabağ evli olduğu Eyüp Turan Karabağ tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail tabancayı temizlerken Bahar Karabağ’ı yanlışlıkla öldürdüğünü iddia etti.

Adana’da yaşayan Fahriye Kaya oğlu Nurettin Kaya tarafından başından ateşli silahla vurulduktan 54 gün sonra yaşamını yitirdi. Fail kasım ayında evli olduğu Halime Kaya ve annesi Fahriye Kaya’yı başlarından vurmuş ve Halime Kaya’yı öldürmüştü.

İstanbul’da 19 yaşındaki Nazlı Elmas birlikte olduğu Eniz Kurtuluş tarafından Uzi adındaki hafif makineli silahla vurularak öldürüldü. Fail Nazlı Elmas’ı “şakalaşırken” yanlışlıkla vurduğunu iddia etti.

Sakarya’da 46 yaşındaki Nesrin Ünal ve 30 yaşındaki kızı Ayşegül Oğuz, Nesrin Ünal’ın boşanma aşamasında olduğu İlker Tarık Ünal tarafından beylik tabancasıyla vurularak öldürüldü. Komiser  olarak görev yapan failin kendi annesini de olay sırasında yaraladığı ve daha sonra intihar ettiği öğrenildi.

Manisa’da 24 yaşındaki Melike Akpınar eskiden birlikte olduğu Zübeyir Yıldız tarafından ateşli silahla başından vurularak öldürüldü. Melike Akpınar’ın babası Necati Akpınar’ın da daha önce 3 kadını öldürdüğü ve müebbet hapis cezasına çarptırıldığı öğrenildi.

İstanbul’da Shakhnoza K. Mohamad Z.U. tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Fatıma M. adlı kadını da bıçaklayarak yaralayan fail “istemeden olduğunu” söyledi. 

Mardin’de 25 yaşındaki Vatfa Ecevit evli olduğu Şiyar Ecevit tarafından doğum yaptıktan 2 gün sonra defalarca bıçaklanarak öldürüldü.

İzmir’de Levend M. eskiden birlikte olduğu Suzan Ediz’in evinin camını kırarak evine girip Suzan’ı bıçakla yaraladı. Olayı gören Suzan’ın kızı 12 yaşındaki Behiye Ediz, yardım istemek için bağırdığı bahanesiyle fail tarafından bıçaklanarak öldürüldü.

İzmir’de Yusuf Yılmaz, 4 yaşındaki kızı Linda Yılmaz’ı ve Linda’nın anneannesi 61 yaşındaki Dilek Uzelli'yi  tabancayla öldürüp, boşanma aşamasındaki öğretim görevlisi olan boşanma aşamasında olduğu Doç. Dr. Derya Uzelli Yılmaz'ı ağır yaraladıktan sonra aynı silahla intihar etti. Failin üzerinden 4 adet ruhsatsız silah çıktığı öğrenildi.

Antalya’da 26 yaşındaki Zeynep Ece Aksay’ın akrabası Zeynel Boyacı tarafından evinde öldürülüp bir araziye gömüldüğü ortaya çıktı. Zeynep için ailesinin 13 Ağustos 2023’te kayıp başvurusu yaptığı öğrenildi.

İstanbul’da 4 çocuk annesi Muradiye A. eskiden evli olduğu Ömer Avşar tarafından sokak ortasında bıçaklanarak öldürüldü. Failin daha sonra intihar ettiği öğrenildi.

Ankara’da yaşayan 44 yaşındaki Ayşegül Çınar, eskiden birlikte olduğu M. A. tarafından barışmayı reddettiği bahanesiyle ateşli silahla vurularak öldürüldü.

Zonguldak’ta 22 yaşındaki Bahar Kanyılmaz, boşanma aşamasında olduğu Tarık Kanyılmaz tarafından ateşli silahla öldürüldü. Failin konuşmak için Bahar’ı evin sokağına çağırıp burada tartıştıktan sonra öldürdüğü biliniyor.

Bursa’da 42 yaşındaki Seher Kındaç, boşanma aşamasında olduğu Turgay Kındaç tarafından boğularak öldürüldü. Fail cinayeti kıskançlık bahanesiyle işlediğini itiraf etti.

Gaziantep’te boşanma aşamasında olduğu Yüksel Çağlar’ın evine giden Halil Çağlar, Yüksel Çağlar’ı, Yüksel’in erkek kardeşlerini öldürürken, 21 yaşındaki kızı Nimet Çağlar ve Yüksel’in kız kardeşi Adile Oymak'ı ağır yaraladıktan sonra intihar etti. Adile daha sonra hastanede hayatını kaybetti.

*Raporumuz: Her ay basına yansıyan kadına yönelik şiddet haberlerinde davalar, yeni yaşanan olaylar ve kadın hareketine dair ayrıntılar yer almaktadır. Bizler, basına yansıyan haberleri ve doğrudan bize gelen başvuruları derleyerek bir sayıya ulaşıp, bu çerçevede raporumuzu hazırlıyoruz. Kadın Cinayeti raporumuzu Femicide kavramına göre ele alıyor, bir araya getiriyor ve değerlendiriyoruz. Yani Femicide kavramına göre; “embriyodan cenine, bebekten çocuğa, erişkinden yaşlıya kadar tüm kadın cinsiyetteki bireylerin sadece cinsiyetlerinden dolayı ya da toplumsal cinsiyet kimliği algısına aykırı eylemleri bahane edilerek, bir erkek tarafından öldürülmesi ya da intihara zorlanmasıdır. Femisidler salt kadın cinsiyetteki insanların öldürüldüğü cinayetler olarak algılanmamalıdır. Nefretle işlenen bu cinayetlerde, saldırıya uğrayan şey kadın kimliğidir.”