2024 Şubat Raporu*

Şubat Ayında 36  Kadın Cinayeti, 17 Şüpheli Kadın Ölümü

Türkiye’de kadın cinayetlerini durdurma mücadelemiz 14 yıldır devam ediyor. Platform olarak, ihtiyacı tespit ettiğimiz 2010 yılından itibaren kadın cinayeti verilerini kamuoyuna açıklıyoruz. Bakanlıklar ise sistematik şekilde maalesef kadın cinayeti verilerini tutmayıp paylaşmıyor. Kadın cinayeti ve şüpheli kadın ölümleri gerçekliğini açıklamakla birlikte, kadın cinayetlerini durdurmak için somut çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi de devletin görevidir. Bu görevin yerine getirilmesi için de ilgili tüm bakanlıkların, tüm mekanizmaların harekete geçirilmesi için mücadeleye devam edeceğiz. 

17  kadın hayatına dair karar almak istemesi bahanesiyle öldürüldü

Bu ay 36 kadın cinayeti işlenmiş, 17 kadın şüpheli bir şekilde ölü bulunmuştur. Öldürülen 36 kadından 17’si boşanmak istemek, barışmayı reddetmek, evlenmeyi reddetmek, ilişkiyi reddetmek gibi kendi hayatına dair karar almak istemesi bahanesi ile, 2’si ekonomik bahanelerle, 1’i failin evli olduğu kadınla arasını bozduğunu düşündüğü için, 1’i uyuşturucu parası vermediği, 1’i kötü yola düştüğü bahanesi, 2’si kızının ve kardeşinin kararını desteklediği bahanesiyle öldürüldü. 12’sinin ise hangi bahaneyle öldürüldüğü tespit edilemedi. 12 kadının hangi bahaneyle öldürüldüğünün tespit edilememesi, kadına yönelik şiddetin ve kadın cinayetlerinin görünmez kılınmasının bir sonucudur. Kadınların kim tarafından, neden öldürüldüğü tespit edilmedikçe; adil yargılama yapılmayıp şüpheli, sanık ve katiller caydırıcı cezalar almadıkça, önleyici tedbirler uygulanmadıkça şiddet boyut değiştirerek sürmeye devam ediyor.

Her biri birer yaşam olan kadın kardeşlerimizin isimlerini sizinle paylaşmak isteriz:

İllere göre Şubat ayının kadın cinayetleri verileri ise şöyle:

Kadınlar kimler tarafından öldürüldü?

Şubat ayında öldürülen 36 kadının 10’u evli olduğu erkek, 7’si eskiden evli olduğu erkek, 7’si birlikte olduğu erkek, 4’ü babası, 3’ü oğlu, 2’si tanıdık biri, 1’i tanımadığı biri tarafından öldürülmüştür. 2 olayda ise failin yakınlığı tespit edilememiştir. Bu ay kadınların %28’i evli olduğu erkek tarafından öldürüldü.

Kadınlar en çok evlerinde öldürüldü

Kadınların 17’si evinde, 11’i sokakta, 2’si arabada, 2’si otelde, 1’i arazide, 1’i ıssız yerde, 1’i işyerinde, 1’i lojmanda öldürülmüştür. Bu ay öldürülen kadınların %47’si evlerinde öldürüldü. 

Kadınlar en çok ateşli silah ile öldürüldü

Bu ay öldürülen kadınların 25’i ateşli silahlarla, 9’u kesici aletle, 2’si boğularak öldürüldü. Bu ay öldürülen kadınların %69’u ateşli silah ile öldürüldü.

Özgür Şehirler, Sokaklar, Yaşamlar Kuracağız
Geçtiğimiz 8 Mart’tan bu yana kadınlara ve LGBTİQ+’lara yönelik saldırılar ve hak ihlalleri en yüksek noktalarından birine ulaştı. Laiklik karşıtı gerici söylemler artarken kadınların eşit yurttaşlık haklarına olan saldırılar günden güne arttı. Yaptığı şeriat karşıtı paylaşım nedeniyle hakkında soruşturma başlatılan ve 3 yıla kadar hapsi istenen Av. Feyza Altun adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Daha geçen aya kadar gericiler adliyede şeriat isteriz diye bağırırken, yobaz tarikatlar çocuk yaşta zorla evliliği normalleştirme konuşmaları yaparken izleyen yargı, laik yaşamı savunanlara böyle saldırıyor.

Yine bir seçim dönemine girerken; kadınların ve LGBTİQ+’ların eşit yurttaşlık haklarına saldırılıyor, seçim malzemesi haline getiriliyor. Toplumun yarısını oluştursak da kadınların siyasi temsil oranının bu seçimlerde de oldukça düşük kaldığı görülüyor.  Belediyeler, kadınları otobüslerle eve bırakma yarışına girerken; kadınlar otobüslerin içerisinde şiddet görüyor, minibüslerde öldürülüyor. Bu ay, İstanbul Kadıköy'de otobüste yer istediği bahanesiyle Reyhan Demirtaş, Muharrem B. tarafından darp edildi. Şubat ayında 2 günde 8 kadın öldürüldü. Bu tesadüf değil, kadın cinayetlerinin artışına göz yuman, bizlere tehditler savuran, 6284’ü, Medeni Kanun’u hedef alan iktidarın eseridir. Tüm saldırılara karşı mücadelemiz devam ediyor. Özgürce ve güvenle yaşadığımız şehirleri bizler inşa edeceğiz. 

3 Mart’ta kadınları ve LGBTİQ+’ları Kadıköy’e bekliyoruz. Birlikte sesimiz daha gür çıkacak. Özgür ve güvenli şehirleri hep birlikte kuracağız.  Yaşasın 8 Mart, Yaşasın Kadınlar! 

Cezasızlık Politikası Her Alanda

Türkiye'deki cezasızlık politikası, kadın cinayetlerinden hayvan hakları ihlallerine ve yapı güvenliği ihmaline kadar geniş bir alanı kapsıyor. Ayrıldığı Hasan Fakıoğlu tarafından çalıştığı yerde ateşli silahla öldürülen Ayşenur Çolakoğlu’nun davasında faile iyi hal indirimi uygulandığını gördük, bir kedinin 6 dakika boyunca tekmelenerek öldürüldüğünü ve faile iyi hal indirimi uygulandığını gördük. Neyi görmedik? Depremin üzerinden bir yıl geçmesine rağmen sorumluların cezalandırıldığını görmedik. Müteahhitlere, inşaat şirketlerine açılan davalara takipsizlik kararı veriliyor. Şehirlerin yarısından fazlası hala yok, verilen sözlerin hiçbiri tutulmadı. Bölgedeki Hatay gibi bazı şehirlerdeki insanlar tehdit edildi. “Oy vermezseniz yardım yok” dendi. Evsizlik bölgenin en büyük sorunlarından biri. Hala bir sürü kayıplar var. Depremde kaybolan çocuklara ne olduğunun araştırılması istendiğinde ise AKP ve MHP oylarıyla reddediliyor. Sorumlular cezalandırılmıyor. Cezasızlık ve hukuksuzluk anlayışı devam ediyor. 

Murat Kurum, Bakanlığı döneminde 2018 yılında çıkarılan imar affından 9 milyona yakın kişinin yararlandığını açıkladı; bu kapsamda 294 bin kaçak yapının 2023 Kahramanmaraş depremlerinden etkilenen 10 ilde bulunduğu ortaya çıktı. Şimdi ise TÜİK’in 50 bin kişinin öldüğünü açıkladığı depremde yine dönemin bakanı Murat Kurum depremde ölen kişi sayısını 130 bin kişi olarak açıklıyor. Erzincan İliç'te 9 işçinin siyanürlü toprak altında kaldığı kazada, dönemin bakanı Murat Kurum'un madendeki kapasite artışı için ÇED raporu verdiği ortaya çıktı. Bu kişi deprem riskiyle karşı karşıya olan, çarpık kentleşme ve rantlaşmanın merkezi olan İstanbul’un belediye başkanı olmak istiyor.

İşte tüm bu hukuksuzluklar kadın cinayetlerinin artmasına da neden oluyor. Toplumda hukuksuzluk, şiddet arttıkça bunlardan ilk etkilenenlerden biri de kadınlar oluyor.

Bu ay öne çıkan veriler:

Kadın cinayetlerinde en çok ateşli silah kullanıyor ve bu silahların büyük kısmı ruhsatsız ve kaçak yollardan elde ediliyor. Bireysel silahlanmanın artması, ruhsatsız ve kaçak silah ediniminin kolaylaşması kadın cinayetlerini artırıyor. Verilerimiz gösteriyor ki bu ay işlenen 36 kadın cinayetinin 25’i ateşli silahla gerçekleştirildi. Bu durum devletin hem şiddeti önleme politikalarında hem de silah kontrolü konusundaki yetersizliğini gösteriyor. Silahın bu kadar kolay ulaşılabilir olması kadınları sürekli tehlike altında yaşamak zorunda bırakılıyor. Bu durum, kadınların hayatlarını korumak için yeterli önlemlerin alınmadığının ve ciddi bir politik irade eksikliğinin göstergesi olarak eleştirilebilir. Kadın cinayetlerine karşı etkili mücadele, aynı zamanda kapsamlı silah kontrolü politikalarıyla da mümkündür. Kadınları koruyamayan devlet, faillerin bu kadar kolay silah sahibi olmasını da engelleyemiyor. 

Bu ay 36 kadın cinayetinde 17 kadın hayatına dair karar aldığı bahanesiyle öldürüldü. 6 kadın kıskançlık bahanesiyle, 4 kadın barışmayı reddetmesi, 5 kadın boşanmak istemesi, 1 kadın ilişkiyi reddetmesi, 1 kadın ise evlenmek istemesi bahanesiyle öldürüldü. Kadınların kendi hayatları üzerindeki hakimiyetini kabul etmeyen erkek egemen zihniyetin varlığını gösteriyor. Bu veriler sadece sayı değil, hayatlarını özgürce yaşamak için mücadele eden kadınlardır. Kadınları dört duvar arasına kapatmak isteyenlerle mücadelemiz her zaman devam edecek.

Şubat Ayı Dava Gelişmeleri

2022 yılında ayrıldığı Hasan Fakıoğlu tarafından ateşli silahla öldürülen Ayşenur Çolakoğlu’nun davasında ‘iyi hal’ indirimi uygulanarak cezası müebbet hapise düşürüldü.

Eskişehir’de 2019 yılında 16 yerinden bıçaklanan Öznur Gülbaş’ın davasında Öznur’un sanığın elinden kendisi kaçmasına rağmen istinaf mahkemesi “gönüllü vazgeçtiği” gerkeçesiyle cezasını 7 yıla düşürdü. Sanık “iyi hal”den tahliye edildi.

Kocaeli’de 2022 yılında yarı çıplak halde cesedi bulunan Sara Ali Shareef’in davasında ağırlaştırılmış müebbet hapis ile cezalandırılması istendi. Duruşma ileri bir tarihe ertelendi.

2022 yılında Çanakkale’de boşanma aşamasındaki Ayşe Korur’u tüfekle vurarak öldüren ve ardından “Gururlu hissediyor.” şeklinde paylaşım yapan Gencay Korur’un davası görüldü. Aldattığı için öldürdüm şeklinde savunma yapan sanığın Ayşe’yi öldürdükten sonra kendi sevgilisine mesaj attığı öğrenildi. Duruşma 12 Mart tarihine ertelendi.

Şüpheli kadın ölümleri derhal aydınlatılmalıdır

Bir süredir raporlarımızda da açıkladığımız gibi intihar, kaza veya doğal ölüm gibi gösterilen şüpheli kadın ölümleri ve şüpheli bir şekilde ölü bulunan kadın sayısında pandemi süreciyle birlikte çok ciddi bir artış yaşanmaktadır. Şüpheli kadın ölümleri, maalesef kadın cinayetlerinden daha da zorlu olabilmektedir. Kadınların öldürülüp öldürülmediği, gerçekten kaza ile mi öldükleri, kadınların toplumsal cinsiyet temelli öldürülüp öldürülmediği (kadın cinayeti olup olmadığı), intihar edip etmedikleri veya intihara sürüklenip sürüklenmediklerinin açığa çıkarılması gerekmektedir. 

Batman’da 4 gün boyunca kayıp olan 26 yaşındaki Rojvelat Kızmaz bir baraj gölünde ölü olarak bulundu. Rojvelat Kızmaz, Gülistan Doku’nun da yakın arkadaşıydı. 

Diyarbakır’da 26 yaşındaki Amine Sevinç, dedesini ziyarete gittiği mezarlığın yakınındaki gölette ölü olarak bulundu. 

Kayseri’de yaşayan Tülay T. oturduğu apartmanın 6. katından düşerek öldü. 

Sakarya’da 16 gündür kayıp olan 56 yaşındaki Leyla Demir nehir kenarında ölü olarak bulundu. Leyla Demir daha önce 112’yi arayarak eşinin kendisini darp ettiğini ve öldüreceğini söyleyerek yardım istediği öğrenildi. Leyla Demir’in evli olduğu S.D. ve oğlu U.D. gözaltına alındı.

Şubat ayında kadınlar ile ilgili neler oldu?

İzmir’de 2022 yılında Ezgi Zerkin’i öldüren ve 545 gündür bulunamayan Deniz Özarslan’ın kemikleri boş bir arazide hurda toplayan bir kişi tarafından bulundu.

Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, aynı odada kalmak isteyen 2 erkeğin rezervasyonunu iptal eden otele cinsiyet temelinde ayrımcılık yasağını ihlal etmesi nedeniyle 90 bin lira idari para cezası verdi. 

2024 Ocak ayı Başvuru Karşılama Raporu yayınlandı. Ocak ayında 46 kişi telefon hattımızı kullanarak başvuru yaptı. Maruz kaldıkları şiddetin ardından başvurdukları kamu kurumlarında çeşitli hak ihlalleri ile karşılaşan kadınlar yapılan aramaların önemli bir kısmını oluşturuyor. 

Avusturya Hükümeti’nin yaptığı bir araştırmaya göre ülkede 2010 ile 2020 yılları arasında 319 kadın cinayeti yaşandı. Avusturya’nın özerk kadın sığınmaevleri birliği ise geçtiğimiz 2023 yılında 26 kadın cinayeti kaydettiğini belirtti. 

Şubat ayında öldürülen 36  kadının yaşam mücadelesi hikayeleri

Aydın’da 59 yaşındaki Semra Kocaman, kızının birlikte olduğu erkek Nuri Bozkurt tarafından bıçaklandı. Fail tutuklandı. 

Sakarya’da 30 yaşındaki Sevda Timur birlikte olduğu erkek Ümit Demirtaş tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail, Sevda’nın çalışmaya devam etmesini istemediğini ancak Sevda’nın bunu reddettiğini bahane etti. Fail tutuklandı. 

İstanbul’da İngilizce Öğretmenliği yapan Katie Erorbay, daha önce kendisini sık sık rahatsız eden taksi şoförü Mustafa Gülter tarafından silahla vurularak öldürüldü. Fail intihar girişiminde bulundu. 

Artvin’de 38 yaşındaki iki çocuk annesi Hacer Turhan, boşanma aşamasında olduğu Ender Turhan tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail intihar girişiminde bulundu. 

İstanbul’da 40 yaşındaki dört çocuk annesi Zeynep Bilici Pehlivan evli olduğu Nazmi Bilici tarafından ateşli silahla öldürüldü. Failin yıllardır Zeynep’e şiddet uyguladığı, daha önce ailesinin evine sığındığı ancak zorla barıştırıldığı ve ailesinin baskısında maruz kaldığı öğrenildi. Fail tutuklandı. 

Samsun’da 31 yaşındaki Muradiye Terzi, birlikte olduğu iddia edilen Murat Demir tarafından ateşli silahla öldürüldü.  Fail yakalandı.

Bartın'da 52 yaşındaki Hatice Alay adlı kadın oğlu Umut Can Alay tarafından önce fiziksel şiddete uğradı, ardından av tüfeği ile vurularak öldürüldü. Fail tutuklandı.

Burdur’da 28 yaşındaki iki çocuk annesi Özlem Şımarık, eskiden evli olduğu Tarık Yılmaz tarafından hem bıçaklandı hem de av tüfeğiyle vuruldu. Failin kasten yaralama suçundan cezaevinde olduğu ve izinli olarak çıktığı öğrenildi.  Fail ve yardım eden 6 kişi tutuklandı. 

Elazığ’da 32 yaşındaki Burcu Demir, çalıştığı hastanenin bahçesinde evli olduğu Murat Coşan tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail gözaltına alındı. 

Adana’da 18 yaşındaki İpek Akgün, birlikte olduğu Yaşar B. tarafından silahla vurulup, gömüldü. Fail cinayeti itiraf etti ve tutuklandı. 

Diyarbakır’da 25 yaşındaki Dilan Kanak, birlikte olduğu Veysi Çiçek tarafından ateşli silahla vuruldu. Fail intihar etti. 

Hatay’da yaşayan 2 çocuk annesi 7 aylık hamile Selma Abacı birlikte olduğu Turgay Kaya tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail babası olduğunu iddia ettiği 2 çocuğu da öldürdü. 

Gaziantep’te 50 yaşındaki Gülhan Korkmaz birlikte olduğu Cemal Yıldız tarafından bir arazinin tapusunu istediği için ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail daha sonra Gülhan Korkmaz’ın 26 yaşındaki oğlu Kasım Akkurt’u da aynı silahla vurarak öldürdü. 

İstanbul’da 74 yaşındaki Sebahat G. oğlu Türker G. tarafından bıçaklanarak öldürüldü. 

Düzce’de 38 yaşındaki Arzu Gül boşanma aşamasında olduğu Emin Gül tarafından barışma teklifini reddetmesi bahanesiyle önce darp edildi daha sonra ateşli silahla vurularak öldürüldü. 

Ankara’da yaşayan Ü.K., D.K. tarafından kıskançlık bahanesiyle bıçaklanarak öldürüldü. 

Edirne’de yaşayan 1 çocuk annesi polis memuru Sevda Kuş eskiden evli olduğu Ali Y. tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. 

İstanbul’da 32 yaşındaki Beste Ayşegül Yeşilyurt eskiden evli olduğu Erkan M. tarafından cam kırıklarıyla boğazı kesilerek öldürüldü. 

Çanakkale’de 2 çocuk annesi Saliha Gizem boşanma aşamasında olduğu Fırat Yıldızhan tarafından iple boğarak öldürüldü. Daha sonra fail Saliha Gizem’i bir hafriyat alanına gömdü. 

Samsun’da 27 yaşındaki Eda Yiğit, arkadaşının evli olduğu Güven A. tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Failin Eda Yiğit’i evli olduğu kadınla ayrı yaşamasından sorumlu tuttuğu bahanesiyle bıçakladığı öğrenildi. 

Şanlıurfa’da yaşayan 2 çocuk annesi Suna Gül eskiden evli olduğu Kenan Şamlıoğlu tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail daha sonra intihar etti. 

Antalya’da 2 çocuk annesi 40 yaşındaki Banu Uzun 2 yıl önce boşandığı E.A. tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü.

İstanbul’da 38 yaşındaki Dilek Y. 24 yaşındaki üvey oğlu Özkan Y. tarafından başından ateşli silahla vurularak öldürüldü. 

Şanlıurfa’da 28 yaşındaki ebe Pınar Bulunmaz, evli olduğu Rıdvan Bulunmaz tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü.

İstanbul’da Suat Güney, dini nikahla birlikte olduğu 49 yaşındaki Yasemin Ünlü, kızları 31 yaşındaki Zeliha Güney ve 30 yaşındaki Mine Güney’i Zeliha Güney’in evlenmek istediği ve Yasemin ve Mine’nin ona destek olduğu bahanesiyle ateşli silahla vurarak öldürdü.

Bursa’da 41 yaşındaki 2 çocuk annesi Tuba Ateş, eskiden evli olduğu Murat Demir tarafından kıskançlık ve barışma teklifini reddetmesi bahanesiyle oturduğu sitenin bahçesinde ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail daha sonra intihar etti.

Erzurum’da yaşayan 4 çocuk annesi 32 yaşındaki Elif Saydam, evli olduğu ve cezaevinden firar eden Şafak Saydam tarafından 19 Şubat günü barışma teklifini reddetmesi bahanesi ile ateşli silahla vuruldu. Bir haftalık yaşam mücadelesinden sonra Elif, hayatını kaybetti. 

İstanbul’da özel bir hastanede personel yardımcısı olarak çalışan 35 yaşındaki 3 çocuk annesi Sevilay Karlı, eskiden evli olduğu Ümit Karlı tarafından kıskançlık bahanesi ile bıçaklanarak öldürüldü. Sevilay’ın geçtiğimiz ay fail hakkında 4 aylık uzaklaştırma kararı aldırdığı öğrenildi.

Sakarya’da 29 yaşındaki Hatun Ekrem Aslan, boşanma aşamasında olduğu Ali Rıza Aslan tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü.

İstanbul’da yaşayan Emine Ülkü Araz, boşanmak istemesi bahanesiyle evli olduğu Hakan Araz tarafından rehin alınıp ateşli ailahla öldürüldü. Emine’nin polise “Eşim beni silahla rehin alıyor.” şeklinde mesaj attığı öğrenildi. Daha öncesinde de şiddet ve tehdite maruz kalan Emine’nin bir çok kez sığınma evinde kaldığı öğrenildi.

Denizli’de yaşayan 2 çocuk annesi 30 yaşındaki Nasim Gol Karimi, birlikte yaşadığı Mohammad Esmail Habibi tarafından kıskançlık bahanesi ile çocuklarının gözü önünde boğazından bıçaklanarak öldürüldü.

Adana’da 19 yaşındaki Dilan Özdemir, babası tarafından sokak ortasında bıçaklanarak öldürüldü.

İzmir’de 43 yaşındaki Özlem Çankaya, evli olduğu ve bir süredir ayrı yaşadığı Ahmet Çankaya tarafından görüşme teklifini kabul etmediği bahanesiyle iş görüşmesi çıkışı bıçaklanarak öldürüldü.

Eskişehir’ide 19 yıl önce evde asılı bulunan ve intihar ettiği değerlendirilen 9 yaşındaki Cansu Siler’in ölümüyle ilgili babası Mehmet Siler gözaltına alındı. Fail ‘Kasten öldürme’ suçundan tutuklandı.

*Raporumuz: Her ay basına yansıyan kadına yönelik şiddet haberlerinde davalar, yeni yaşanan olaylar ve kadın hareketine dair ayrıntılar yer almaktadır. Bizler, basına yansıyan haberleri ve doğrudan bize gelen başvuruları derleyerek bir sayıya ulaşıp, bu çerçevede raporumuzu hazırlıyoruz. Kadın Cinayeti raporumuzu Femicide kavramına göre ele alıyor, bir araya getiriyor ve değerlendiriyoruz. Yani Femicide kavramına göre; “embriyodan cenine, bebekten çocuğa, erişkinden yaşlıya kadar tüm kadın cinsiyetteki bireylerin sadece cinsiyetlerinden dolayı ya da toplumsal cinsiyet kimliği algısına aykırı eylemleri bahane edilerek, bir erkek tarafından öldürülmesi ya da intihara zorlanmasıdır. Femisidler salt kadın cinsiyetteki insanların öldürüldüğü cinayetler olarak algılanmamalıdır. Nefretle işlenen bu cinayetlerde, saldırıya uğrayan şey kadın kimliğidir.”