2024 Mart Raporu*

Mart Ayında 25  Kadın Cinayeti, 21 Şüpheli Kadın Ölümü

Türkiye’de kadın cinayetlerini durdurma mücadelemiz 14 yıldır devam ediyor. Platform olarak, ihtiyacı tespit ettiğimiz 2010 yılından itibaren kadın cinayeti verilerini kamuoyuna açıklıyoruz. Bakanlıklar ise sistematik şekilde maalesef kadın cinayeti verilerini tutmayıp paylaşmıyor. Kadın cinayeti ve şüpheli kadın ölümleri gerçekliğini açıklamakla birlikte, kadın cinayetlerini durdurmak için somut çözüm önerilerinin hayata geçirilmesi de devletin görevidir. Bu görevin yerine getirilmesi için de ilgili tüm bakanlıkların, tüm mekanizmaların harekete geçirilmesi için mücadeleye devam edeceğiz. 

21 kadının hangi bahane ile öldürüldüğü tespit edilemedi.

Bu ay 25 kadın cinayeti işlenmiş, 21 kadın şüpheli bir şekilde ölü bulunmuştur. Öldürülen 25 kadından 3’ü boşanmak istemek, barışmayı reddetmek, evlenmeyi reddetmek, ilişkiyi reddetmek gibi kendi hayatına dair karar almak istemesi bahanesi ile, 1’i ekonomik bahanelerle öldürüldü. 21’inin ise hangi bahaneyle öldürüldüğü tespit edilemedi. 21 kadının hangi bahaneyle öldürüldüğünün tespit edilememesi, kadına yönelik şiddetin ve kadın cinayetlerinin görünmez kılınmasının bir sonucudur. Kadınların kim tarafından, neden öldürüldüğü tespit edilmedikçe; adil yargılama yapılmayıp şüpheli, sanık ve katiller caydırıcı cezalar almadıkça, önleyici tedbirler uygulanmadıkça şiddet boyut değiştirerek sürmeye devam ediyor.

Her biri birer yaşam olan kadın kardeşlerimizin isimlerini sizinle paylaşmak isteriz:

İllere göre Mart ayının kadın cinayetleri verileri ise şöyle:

Kadınlar kimler tarafından öldürüldü?

Mart ayında öldürülen 25 kadının 13’ü evli olduğu erkek, 3’ü eskiden birlikte olduğu erkek, 2’si eskiden evli olduğu erkek, 2’si oğlu, 1’i babası, 1’i birlikte olduğu erkek, 1’i kardeşi, 1’i tanımadığı biri, 1’i daha önce kadını kaçıran erkek tarafından öldürülmüştür. Bu ay kadınların %52’si evli olduğu erkek tarafından öldürüldü.

Kadınlar en çok evlerinde öldürüldü

Kadınların 17’si evinde, 6’sı sokakta, 1’i ıssız yerde, 1’i işyerinde öldürülmüştür. Bu ay öldürülen kadınların %68’i  evlerinde öldürüldü. 

Kadınlar en çok ateşli silah ile öldürüldü

Bu ay öldürülen kadınların 15’i ateşli silahlarla, 10’u kesici aletle öldürüldü. Bu ay öldürülen kadınların %60’ı ateşli silah ile öldürüldü.

Yaşasın 8 Mart, Yaşasın Kadınlar, Yaşasın Kadın Meclisleri!

8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nde İstanbul, İzmir, Ankara, Adana, Eskişehir, Çorum, Samsun, Kayseri, Konya, Gaziantep, Gebze, Manisa, Tekirdağ’da meydanlardaydık. Her geçen yıl haklarımıza karşı saldırılar artıyor, özgürlüklerimiz engellenmeye çalışılıyor. Buna rağmen hiç durmadan “Özgür şehirler, yaşamlar, sokaklar kuracağız” diyerek mücadelemize devam ettik. 13 farklı ilde gerçekleştirdiğimiz eylemlerimizde kadınlar özgür geleceklerinden ve eşit yurttaşlık haklarından asla vazgeçmeyeceklerini haykırdılar. Yaşasın Kadınlar, Yaşasın 8 Mart!

Yerel seçimlerde kazanan tüm kadınları tebrik ederiz. 31 Mart’ta gerçekleşen yerel seçimlerde 81 ilin 11’inde kadınlar yerel yönetici oldu. Son yerel seçimlerde 4 ilin belediye başkanlığını kadınlar yaparken bu seçimlerde sayı 11’e yükseldi. İlçelerde ise 61 kadın belediye başkanı oldu. Afyonkarahisar gibi bazı illerde, Üsküdar gibi bazı ilçelerde de kadınlar ilk kez belediye başkanı oldu. Kadın Meclisleri üyelerimiz belediye başkanlığı, belediye meclis üyeliği ve muhtarlıkları kazandı Batman’da ise rakibi olan Hüdapar’ı büyük bir oy farkıyla geçen Gülistan Sönük başkan oldu ve siyasi propagandalarını kadınların hakları üzerinden yapanlara cevap sandıkla verildi. Akbelen direnişçisi Nejla Işık ise İkizköy muhtarı oldu. İkizköy’ü korumak için mücadele eden Nejla Işık şimdi ise köylülerle birlikte muhtar olarak mücadelelerine devam edeceklerini belirtti. Kadınların siyasi temsil oranını yükseltmek için mücadele etmeye devam. Bizleri evlere kapatmaya çalışanlara inat her yerdeyiz.

Yetkililer Sorumluluktan Kaçamayacak!

Mart ayında kadın mücadelesinin kazanımı olan emsal bir karar verildi. Serpil Erfındık’ın cinayetinde ihmali olanlar “görevi ihmal” davasından yargılanmaktaydı. Anayasa Mahkemesi bu dava sonucunda ilk kez bir kadın cinayetinde görevlilerin ihmali bulunduğu kararını verdi. Koruma kararının takibini yapmadığı için dönemin Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürü ve koruma kararının tebliği ve uygulanmasını sağlamadığı için karakol başkomiseri cezalandırıldı. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu olarak her zaman Anayasa‘nın ve kanunun uygulanması için mücadele ettik. Bundan sonra da ihmalleri takip etmeye devam edeceğiz. Bu kararla birlikte görevlerini hatırlatacağız. 

Son bir yılda 39 kadın failler hakkında polis veya savcılığa şikayette bulunmuş, korunmak için yetkili mercilere başvurmuş olmalarına rağmen öldürüldü. Bu ay öldürülen kadınların %20’sinin öldürüldükleri anda fail hakkında uzaklaştırma kararı olduğu biliniyor. Geçen ay öldürülen Sevilay Karlı eskiden evli olduğu erkeğin uzaklaştırma kararını ihlal ettiğine dair şikayette bulunmuştu. Karar tebliğ edilmeden Sevilay geçtiğimiz ay öldürüldü. Sevilay öldürüldükten bir ay sonra “Kovuşturmaya yer yoktur.” kararı tebliğ edildi. Yine bu ay gerçekleşen Hüsna Falay ve İrem Falay cinayetini işleyen failin cezaevinden izinli çıktığı bilgisi neden failin annesi Hüsna’ya verilmedi? Yasaları uygulamayanlar, görevlerini ihmal edenler kadın cinayetlerine ortaktır. Serpil Erfındık davasında olduğu gibi Sevilay, Hüsna ve İrem için kanunları uygulamayan görevlilerin karşısında da biz olacağız. Tüm sorumlulardan hesap soracağız. Kadın cinayetlerini durduracağız.

Cinsel Şiddet Artıyor, Cezasızlık Failleri Koruyor

Kadınlar ve çocuklar sürekli cinsel şiddet tehditiyle karşı karşıya yaşıyorlar. Bağcılarda 2009’da salıverilen fail Metin Şenay tarafından birden fazla çocuk sistematik bir biçimde çocuk istismarına maruz bırakıldı. En az 10 yıldır devam ettiği belirtilen bu istismarlar Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı gündemine daha yeni girebildi. Ülkenin birçok yerinden çocuk istismarı haberleri duyuyoruz. Ancak hiçbirinin cezalandırıldığını duymuyoruz. Lanzarote Sözleşmesinin tarafı bir ülke olarak çocukları her türlü riskten korumak devletin yükümlülüğüdür.  

Kadınlar da hayatın her alanında şiddet riskiyle karşı karşıya kalıyor. Kırklareli’de olduğu gibi markette alışveriş yaparken cinsel şiddete uğruyorlar. Gülhan Karadereli gibi güvenlik görevlisi olarak çalışırken sürekli tehdit edildiği biri tarafından bıçaklanıyorlar. Hazal Özçimenoğlu gibi cinsel şiddete uğrayıp şikayetçi olunca faillerinin sosyal medyada gözaltındaki pişkin fotoğraflarını paylaştıklarını görüyorlar. Bunların hepsinin sebebi siyasi iktidarın, devlet kurumlarının faillere verdiği güven ve cezasızlık politikalarıdır. 

Mart Ayı Dava Gelişmeleri

2022’de kayıp olarak aranan ve ölü bulunan Pınar Damar’ı öldürdüğünü itiraf eden Metin Aydın “Nitelikli cinsel saldırı” suçundan 15 yıl, “Nitelikli kasten öldürme” suçundan ise ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı. 

Merve Veziroğlu’nu 58 yerinden bıçaklayan Yunus Yıldırım hakkında görülen davada Cumhuriyet savcısı mütalaasında sanığın “Eşe karşı kasten öldürmeye teşebbüs” ve “Hürriyetinden yoksun kılma” suçlarından 30 yıla kadar hapsini istedi. 

4 çocuğa cinsel istismarda bulunan sanık Evren Demirci hakkında açılan davada “basit cinsel istismar”, “nitelikli yaralama” ve “kişiyi hürriyetinden yoksun kılma” suçlarından 111 yıl hapis cezası istendi. 

2022’de evli olduğu Ayşe Korur’u öldürüp sosyal medya hesabında “Gururlu hissediyor” şeklinde paylaşım yapan sanık Gencay Korur hakkında “Eşe ve kadına karşı kasten öldürme” suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı. 

2022’de eskiden birlikte olduğu Merve Küçüktekin’in yüzüne ve vücuduna kimyasal madde atan Sabit Türk’e verilen 15 yıl hapis cezası, Konya Bölge Adliye Mahkemesi tarafından az bulunarak bozuldu ve yeniden yargılamaya hükmedildi. 

Şüpheli kadın ölümleri derhal aydınlatılmalıdır

Bir süredir raporlarımızda da açıkladığımız gibi intihar, kaza veya doğal ölüm gibi gösterilen şüpheli kadın ölümleri ve şüpheli bir şekilde ölü bulunan kadın sayısında pandemi süreciyle birlikte çok ciddi bir artış yaşanmaktadır. Şüpheli kadın ölümleri, maalesef kadın cinayetlerinden daha da zorlu olabilmektedir. Kadınların öldürülüp öldürülmediği, gerçekten kaza ile mi öldükleri, kadınların toplumsal cinsiyet temelli öldürülüp öldürülmediği (kadın cinayeti olup olmadığı), intihar edip etmedikleri veya intihara sürüklenip sürüklenmediklerinin açığa çıkarılması gerekmektedir. 

Gaziantep’te vücudunun çeşitli yerlerinden silahla vurulmuş olarak yol kenarında bulunan kadının 32 yaşındaki Naciye Cengiz olduğu öğrenildi. Failin veya faillerin bulunması için soruşturma çalışmaları başlatıldı.

İstanbul’da Altın Çocuk lakaplı 70 yaşındaki trans kadın Sanem evinde ölü bulundu. 

İstanbul'da 48 yaşındaki Songül Kurt, Ensar Avuç'un evinde düşerek öldü. İddiaya göre Ensar Avuç korkudan cesedini poşete sarıp 10 gün boyunca sakladı. 

Muş'ta evli olduğu erkek tarafından şiddete uğradıktan sonra evine gelen Ceylan Ö. ölü bulundu. Hastaneden darp raporu aldığı günün ertesi günü ölü bulunan Ceylan'ın intihar ettiği iddia ediliyor.

Trabzon'da 28 yaşındaki Elif A. 7. kattan düşerek hayatını kaybetti. 

Trabzon'da 19 yaşındaki Rezzan Yel sahilde ölü olarak bulundu.

Mart ayında kadınlar ile ilgili neler oldu?

Fransa’da kürtaj hakkını anayasal güvence altına alan yasa bu ay yürürlüğe girdi. Bu yasaya göre Fransa, kürtaj hakkını anayasal güvence altına alan ilk ülke oldu.

Yunanistan parlamentosu, eşcinsel evliliklere ve eşcinsel çiftlerin evlat edinmesine imkan sağlayan yasa tasarısını onayladı. Tayland parlamentosunun alt kanadı da eşcinsel evliliğe izin veren yasa tasarısını onayladı. Tasarı, senatodan geçmesi ve kralın onaylaması durumunda yasalaşacak.

Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Genel Sekreteri Fidan Ataselim, CNN International’ın “Gender Equality Defenders” listesinde yer aldı.

Bursa Barosu, Güçlü Kadın Başarı Ödülünü bu yıl Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’na Verdi. 

Mart ayında öldürülen 25  kadının yaşam mücadelesi hikayeleri

Ankara’da yaşayan 71 yaşındaki 1 çocuk annesi Sabiha Çimen evli olduğu Metin Çimen tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Sabiha Çimen’in 31 yaşındaki oğlu Sinan Çimen de babası tarafından aynı silahla öldürüldü.

Mersin’de yaşayan 31 yaşındaki Mervegül Bayer 1 yıl önce boşandığı Mustafa Yıldır tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail daha sonra intihar etti.

Adana’da 39 yaşındaki başhekim yardımcısı Feray Balkan 1 yıl önce boşandığı Seçkin E. tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü.

İzmir’de 20 yaşındaki İlayda Alkan, Yunus Yılmaz tarafından sokak ortasında bıçaklanarak öldürüldü. İlayda Alkan’ın annesi Oya Tarhan da fail tarafından bıçaklanarak yaralandı.

İstanbul’da 45 yaşında 1 çocuk annesi Zeynep Bedir boşanma aşamasında olduğu ve hakkında uzaklaştırma kararı bulunan Cengiz Bedir tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Failin bir süredir kayıp olan Zeynep Bedir ve oğlu Tarık Bedir’i öldürüp daha sonra kendi tarlasına gömdüğü öğrenildi.

Bitlis’te 27 yaşındaki Ayşe İnceyol, Cihan Oral tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Ayşe İnceyol’un babası ve abisi de fail tarafından öldürüldü, annesi ise ağır yaralandı. Failin 1 yıl önce Ayşe İnceyol’u kaçırdığı ama ailesinin kızlarını bulup geri getirdiği öğrenildi. 

Adıyaman'da 71 yaşındaki Naile Y. evli olduğu Abuzer Y. tarafından defalarca bıçaklanarak öldürüldü. Fail tutuklandı

Antalya'da 52 yaşındaki Antika Ayer, hakkında uzaklaştırma kararı aldırdığı evli olduğu Vezir Ayer tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Fail olayın ardından intihar girişiminde bulundu. 

İstanbul'da Duygu Can evli olduğu erkek Deniz Can tarafından çocuklarının önünde ateşli silah ile öldürüldü. Fail olayın ardından intihar girişiminde bulundu. 

İzmir'de 44 yaşındaki Zahide Yurtkal, hakkında uzaklaştırma kararı aldırdığı ve boşanma aşamasında olduğu Tamer Yurtkal tarafından pompalı tüfekle vurularak öldürüldü. Kızı S.Y. ise tüfekten çıkan saçmalar nedeniyle yaralandı. Fail olayın ardından intihar etti. 

Çanakkale'de 48 yaşındaki Canan Kabil, oğlu Furkan Sülünoğlu tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Fail cezaevine gönderildi.

Aydın'da 17 yaşındaki Ömür Aslan eskiden birlikte olduğu İbrahim Olece tarafından silahla vurularak öldürüldü. Fail olayın ardından intihar etti. 

Erzurum'da Zülküf Böçkün, evli olduğu 44 yaşındaki hemşire Kadriye Böçkün ve 20 yaşındaki kızı Asude Helen Böçkün’ü bıçaklayarak öldürdü. Fail tutuklandı.

Kocaeli'nde 25 yaşındaki Gülhan Esen’i uzun süredir kendisini takip eden eskiden birlikte olduğu Muhammet Tarhan tarafından silahla vurularak öldürüldü. Fail olaydan 6 gün sonra yakalanarak tutuklandı. 

Batman'da 25 yaşındaki Esra Yılmaz, birlikte yaşadığı R.B. tarafından silahla vurularak öldürüldü. Fail Esra'nın yanındaki Rüknettin Özdemir'i de öldürdü. Fail gözaltına alındı.

İzmir'de 64 yaşındaki İpek Tarhan, evli olduğu Hamit Tarhan tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Fail tutuklandı. 

Ankara'da 38 yaşındaki Derya Çetinkaya, evli olduğu Murat Çetinkaya tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Olay anında araya giren oğlu ise yaralandı. Fail intihar girişiminde bulundu. 

İstanbul’da cezaevinden izinle çıkan Uğur Falay, annesi 58 yaşındaki Hüsna Falay ve kız kardeşi basketbol antrenörü olarak çalışan üniversite öğrencisi 21 yaşındaki  İrem Falay’ı ateşli silahla öldürdü. Failin 20 ayrı suçtan suç kaydı olduğu öğrenildi.

Kütahya’da 26 yaşındaki 3 aylık hamile Esra Uşak, evli olduğu Enes Uşak tarafından ziyarete gittikleri komşularının evinde bıçaklanarak öldürüldü.

İstanbul’da 3 çocuk annesi Serap Yıldız, evli olduğu Vehbi Yıldız tarafından çocuklarının gözü önünde ateşli silahla başından vurularak öldürüldü. 

Muğla’da 34 yaşındaki 4 çocuk annesi, ev hanımı Neşe Gülmüş, boşanma aşamasında olduğu Vedat Gülmüş tarafından başından vurularak öldürüldü. Neşe’nin fail hakkında uzaklaştırma kararı aldırdığı öğrenildi.

İstanbul’da 26 yaşındaki Emine Öztürk, evli olduğu Osman Öztürk tarafından sırtından bıçaklanarak öldürüldü. Emine’nin fail hakkında kasten yaralamadan şikayetçi olduğu ve failin 7 ay 15 gün ceza aldığı ve hakkında tedbir kararına hükmedildiği öğrenildi.

İstanbul’da 43 yaşındaki 1 çocuk annesi, hemşire Sibel Kıvılı, aynı hastanede güvenlik görevlisi olarak çalışan eskiden birlikte olduğu Cumali Varan tarafından ateşli silahla öldürüldü.

*Raporumuz: Her ay basına yansıyan kadına yönelik şiddet haberlerinde davalar, yeni yaşanan olaylar ve kadın hareketine dair ayrıntılar yer almaktadır. Bizler, basına yansıyan haberleri ve doğrudan bize gelen başvuruları derleyerek bir sayıya ulaşıp, bu çerçevede raporumuzu hazırlıyoruz. Kadın Cinayeti raporumuzu Femicide kavramına göre ele alıyor, bir araya getiriyor ve değerlendiriyoruz. Yani Femicide kavramına göre; “embriyodan cenine, bebekten çocuğa, erişkinden yaşlıya kadar tüm kadın cinsiyetteki bireylerin sadece cinsiyetlerinden dolayı ya da toplumsal cinsiyet kimliği algısına aykırı eylemleri bahane edilerek, bir erkek tarafından öldürülmesi ya da intihara zorlanmasıdır. Femisidler salt kadın cinsiyetteki insanların öldürüldüğü cinayetler olarak algılanmamalıdır. Nefretle işlenen bu cinayetlerde, saldırıya uğrayan şey kadın kimliğidir.”